Dosyć często konsumenci mają wątpliwości dotyczące różnic pomiędzy definicją Całkowitej Kwoty do Zapłaty a kwotą, którą w rzeczywistości są zobowiązani zapłacić w związku z zawieraniem umowy kredytowej. Całkowita Kwota do Zapłaty jest pojęciem wprowadzonym w ustawie o kredycie konsumenckim a każdy bank lub inna instytucja finansowa udzielająca kredytu konsumenckiego są zobowiązani określić jej wysokość zgodnie z jej przepisami. Celem ustawy w tym zakresie jest uświadomienie kredytobiorcy wszelkich kosztów, które poniesie w związku z zawieraną umową, także tych kosztów, które nie są finansowane przez bank, ale bez poniesienia których nie mógłby zawrzeć umowy.
Gdzie znajdziemy Całkowitą Kwotę do Zapłaty?
Całkowitą Kwotę do Zapłaty znajdziemy przede wszystkim w:
- przykładzie reprezentatywnym kredytu konsumenckiego zamieszczanym we wszelkich reklamach kredytów i pożyczek;
- formularzu informacyjnym kredytu konsumenckiego;
- umowie o kredyt konsumencki.
Pamiętaj zapoznając się z umową kredytową, że zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 7 Ustawy o kredycie konsumenckim, umowa o kredyt konsumencki określa Całkowitą Kwotę do Zapłaty ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczania.
Całkowita Kwota do Zapłaty – definicja
Art. 5 pkt 8 stanowi, iż „całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta – suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu”.
Art. 5 pkt 7 wskazuje definicję całkowitej kwoty kredytu jako „maksymalną kwotę wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt”
Z kolei w art. 5 pkt 6 znajduje się wyjaśnienie całkowitego kosztu kredytu, do którego zalicza się „wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności:
a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz
b) koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach – z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta;”
Przykład wyliczenia Całkowitej Kwoty do Zapłaty
Aby zobrazować prawne definicje ustawowe przeanalizujmy poniższy prosty przykład.
Oferta kredytu na kwotę 1000 zł, gdzie klient ma być objęty ubezpieczeniem na życie w wysokości 240 zł (powiększa kwotę kredytu). Dodatkowo w związku z zawieraniem umowy zostanie naliczona opłata przygotowawcza w wysokości 50 zł (powiększa kwotę kredytu). Obie kwoty zwiększają kwotę kredytu. Oprocentowanie nominalne wynosi 10% w skali roku a umowa zawierana jest na okres 2 lat ze spłatą miesięczną w ratach równych (kapitałowo-odsetkowych).
Na podstawie powyższych definicji poszczególne kwoty wynoszą:
Przykład wyliczenia Całkowitej Kwoty do Zapłaty | |
---|---|
Całkowita Kwota Kredytu | 1000 zł |
Całkowity Koszt Kredytu | 428,61 zł |
w tym: | |
odsetki | 138,61 zł |
opłata przygotowawcza | 50 zł |
ubezpieczenie na życie | 240 zł |
Całkowita Kwota do Zapłaty | 1428,61 zł |
rata miesięczna | 59,53 zł |
Co w przypadku, gdy kwota do wypłaty jest pomniejszana o koszty kredytu? Poszczególne kwoty będą wynosiły wówczas:
Przykład wyliczenia Całkowitej Kwoty do Zapłaty | |
---|---|
Całkowita Kwota Kredytu | 710 zł |
Całkowity Koszt Kredytu | 397,46 zł |
w tym: | |
odsetki | 107,46 zł |
opłata przygotowawcza | 50 zł |
ubezpieczenie na życie | 240 zł |
Całkowita Kwota do Zapłaty | 1107,46 zł |
rata miesięczna | 46,14 zł |
Jak widać koszty takiego kredytu są niższe ale „do ręki” dostaniemy tylko 710 zł.
Zwróć uwagę, iż tak jak zostało opisane w definicji z ustawy, w całkowitej kwocie kredytu nie są uwzględniane kwoty finansowanych opłat i prowizji (np. opłaty przygotowawczej) i/lub ubezpieczeń a jedynie kwota środków, które faktycznie zostaną udostępnione lub wypłacone kredytobiorcy. Dla przeciętnego konsumenta mylące w tej definicji może być słowo „całkowita”, ponieważ w potocznym rozumieniu, nie oznacza tu wszystkich kwot, które są w umowach kredytowych określane jako kwota kredytu (np. na zakup towaru, na sfinansowanie prowizji, na sfinansowanie ubezpieczenia). Pamiętajmy, że powyższe dotyczy zarówno kredytów gotówkowych jak i kredytów na zakup towarów lub usług, gdzie kredytobiorca nie otrzymuje pieniędzy „do ręki”.
Odpowiednie zaklasyfikowanie kwot i przypisanie do kategorii ma bezpośrednie przełożenie na wartość wyliczanej Rzeczywistej Rocznej Stopy Oprocentowania (RRSO). Dosyć często zdarza się, szczególnie w przypadku firm pożyczkowych, że zaliczając do całkowitej kwoty kredytu prowizje i opłaty, będące w rzeczywistości kosztami kredytu, pokazują zaniżoną wartość RRSO. Warto tutaj wspomnieć, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wielokrotnie stwierdzał uchybienia i nakładał kary na takie firmy.
Koszty dodatkowe nieujęte w kredycie, których poniesienie jest niezbędne do jego uzyskania
W kwocie Całkowitego Kosztu Kredytu muszą znaleźć się również koszty, które nie są bezpośrednio związane z kredytem, ale których poniesienie jest niezbędne by spełnić wymogi umowy kredytowej. Ogólnie mówiąc są to koszty, których nie musielibyśmy ponosić nie zaciągając kredytu. Do takich kosztów należy zaliczyć przede wszystkim koszty ustanowienia zabezpieczeń (np. koszt sądowe ustanowienia hipoteki, ubezpieczenia samochodu). Do takich kosztów nie zalicza się kosztów usług notarialnych.
Z mojego doświadczenia zawodowego wiem, że powyższe zagadnienie dodatkowych kosztów bywa błędnie interpretowane. To może wprowadzać niepotrzebne wątpliwości a w konsekwencji niezadowolenie, że bank ukrywa koszty, które w rzeczywistości klient i tak często płaci z własnych środków.
Z taką sytuacją mamy do czynienia przy kredytach samochodowych, gdzie kosztem usługi dodatkowej, niezbędnej do uzyskania kredytu, jest np. opłata za ubezpieczenie Auto Casco (AC) kredytowanego pojazdu, jeśli cesja praw z polisy jest wymagana przez bank jako zabezpieczenie spłaty kredytu. Ubezpieczenie AC nie jest obowiązkowe i teoretycznie kredytobiorca nie musiałby zawierać tego ubezpieczenia jeśli zapłaciłby za samochód gotówką. Koszt usługi dodatkowej – zgodnie z wymogami Ustawy – musi zostać wliczony do Całkowitej Kwoty do Zapłaty (nawet jeśli nie jest finansowany).
Poniżej przedstawione zostały przykładowe wyliczenia z przyjętym założeniem, że bank nie finansuje kosztu ubezpieczenia kredytem a opłaca je we własnym zakresie.
Przykład wyliczenia Całkowitej Kwoty do Zapłaty | |
---|---|
Całkowita Kwota Kredytu | 100000 zł |
Całkowity Koszt Kredytu | 28843,93 zł |
w tym: | |
odsetki | 22383,93 zł |
kwota kredytu na zapłatę opłaty przygotowawczej | 2000 zł |
kwota kredytu na zapłatę ubezpieczenia na życie | 960 zł |
koszt ubezpieczenia AC płacony z własnych środków kredytobiorcy | 3500 zł |
Całkowita Kwota do Zapłaty | 128 843,93 zł |
rata miesięczna | 2611,33 zł |
W powyższym przykładzie całkowity koszt kredytu zawiera w sobie cztery elementy, wśród których ostatni nie jest objęty finansowaniem ale znalazł się w sumie Całkowitego Kosztu Kredytu a następnie w Całkowitej Kwocie do Zapłaty.
W umowach kredytowych możemy nie znaleźć pełnego wyjaśnienia kosztów niebędących przedmiotem finansowania przez dany bank. Jeżeli jesteś dociekliwym kredytobiorcą, sumując wartości podane w umowie stwierdzisz, że Całkowita Kwota do Zapłaty jest zawyżona. Z punktu widzenia kredytobiorcy może to sugerować, że to co jest zawarte w kwocie pod pojęciem „Całkowity Koszt Kredytu” jest kwotą, którą kredytobiorca ma obowiązek spłacić w ramach umowy. Inaczej mówiąc, może Ci się wydawać, że w spłacanych ratach kredytu jest rozłożona dodatkowo kwota 500 złotych. Jeżeli zawarłeś umowę ubezpieczenia we własnym zakresie możesz uważać, że koszt ponosisz dwukrotnie, raz opłacając polisę z własnych środków a drugi raz koszt wliczony został w kredyt. Z drugiej strony możesz zasugerować się tym, że ubezpieczenie samochodu jest częścią kredytu i nie musisz już zawierać odrębnej umowy ubezpieczenia.
W tak podanej kwocie wszystko jest jak najbardziej zgodne z przepisami ustawy o kredycie konsumenckim, ponieważ koszt ubezpieczenia jest poniesiony „poza udzielonym kredytem” ale jako wymagany umową z bankiem musi być ujęty w Całkowitej Kwocie do Zapłaty.
Różnice w Całkowitej Kwocie do Zapłaty w umowach i przekazach reklamowych
Co w przypadku, jeżeli opłat oraz kosztów usług dodatkowych, których poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu, nie da się określić?
W wielu reklamach, np. kredytów samochodowych, widnieje informacja, że w przykładzie reprezentatywnym (czyli w całkowitej kwocie do zapłaty oraz w RRSO) nie został uwzględniony koszt ubezpieczenia. Wynika to z przepisu ustawy – art. 7 pkt 3 „Jeżeli do zawarcia umowy o kredyt konsumencki, na warunkach określonych w reklamie, niezbędne jest zawarcie umowy dodatkowej, w szczególności umowy ubezpieczenia, a kosztu takiej umowy nie można z góry określić, kredytodawca lub pośrednik kredytowy podaje konsumentowi w sposób jednoznaczny, zrozumiały i widoczny informację o tym obowiązku wraz z rzeczywistą roczną stopą oprocentowania”. W przypadku kredytów samochodowych problemem jest ustalenie kosztu w zakresie ubezpieczenia samochodu AutoCasco, kradzieżowego czy NNW. Kalkulacja ubezpieczenia jest przygotowywana na podstawie wielu parametrów (np. wiek kierowcy, model pojazdu, szkodowość i inne), których kredytodawca nie jest w stanie określić. Koszt ubezpieczenia powinien być uwzględniony w przypadku, gdy zabezpieczeniem kredytu ma być cesja praw z polisy. Ubezpieczenie Auto Casco, co do zasady, nie jest obowiązkowe a w tym przypadku bank go wymaga czyli „do zawarcia umowy o kredyt konsumencki, na warunkach określonych w reklamie, niezbędne jest zawarcie umowy dodatkowej, w szczególności umowy ubezpieczenia”.