Nowoczesne technologie już dawno wkroczyły do banków. Dzisiaj używanie płatności bezgotówkowych stało się na tyle powszechne, że praktycznie każdy przedsiębiorca musi posiadać terminal płatniczy. Banki prześcigają się oferowaniu darmowych terminali wraz kontami firmowymi. Okres pandemii jeszcze bardziej upowszechnił ten rodzaj płatności, nawet u osób sceptycznie podchodzących do wszelkiego rodzaju nowinek technicznych. Oczywiście z drugiej strony wciąż odzywają się osoby, które uważają, ze dzięki płatnościom bezgotówkowym banki wiedzą o nas zbyt dużo. Polska jako jeden z pierwszych krajów na świecie wprowadzał nowoczesne płatności mobilne a obecnie jest światowym liderem pod względem liczby miejsc, w których można takich płatności dokonywać. Klienci zaczęli korzystać z możliwości podłączania kart do „portfeli elektronicznych”. W ciągu ostatnich dwóch lat znacząco wzrosła liczba osób korzystających z tego typu rozwiązań. Nastąpiło pełne upowszechnienie tego typu usług i płacenie w sklepach telefonem lub zegarkiem nie wzbudza już sensacji.
Za płatności mobilne uważa się wszelkiego rodzaju płatności bezgotówkowe, do wykonania których nie jest wymagane posiadanie fizycznej karty płatniczej. W tej chwili w Polsce dostępnych jest siedem metod płacenia bez użycia plastikowej karty płatniczej:
KARTA HCE
- Google Pay – G Pay (dawniej Android Pay, urządzenia z systemem Android);
- Apple Pay (smartfony i smartwatche Apple);
- Garmin Pay (smartwatche marki Garmin);
- Fitbit Pay (smartwatche marki Fitbit);
- Swatch Pay (zegarki firmy Swatch);
- Mobilna karta HCE w ramach aplikacji banków;
- BLIK (w aplikacjach mobilnych banków).
W tym wpisie skupię się na pierwszych pięciu sposobach płatności mobilnych opartych o technologie zbliżeniowe, w przypadku których kartę należy „podpiąć” do telefonu lub zegarka tworząc jej wirtualny odpowiednik. BLIK to płatność generowanymi kodami w telefonie. Obecnie trwają prace nad wprowadzeniem płatności zbliżeniowych. Płatności BLIK zostały opisane w oddzielnym wpisie.
Powyższe sposoby płatności zbliżeniowych to nie wszystkie metody dostępne na rynku. Kolejne firmy wprowadzają własne systemy płatności dedykowane wyłącznie własnym klientom. Przykładem mogą być tu Lidl Pay i Orlen Pay.
Jakie są wymagania techniczne aby móc korzystać z płatności mobilnych?
Niestety, nie każdy smartfon i nie każdy smartwatch umożliwia płatności mobilne. Nie wynika to wyłącznie z wieku urządzenia i systemu operacyjnego a w wielu przypadkach braku obsługi technologii NFC (Near Field Communication). Działanie NFC na smartfonach i smartwatchach jest bardzo podobne do możliwości płacenia zwykłymi kartami plastikowymi, ponieważ płatności zbliżeniowe kartami opierają się na tej samej technologii. Technologia ta nie jest wykorzystywana wyłącznie do płatności ale np. do przesyłania plików pomiędzy zbliżonymi do siebie urządzeniami. Niestety nawet w najnowszych urządzeniach może brakować modułu NFC. W ustawieniach swojego urządzenia możesz sprawdzić czy obsługuje technologię NFC. Nie oznacza to również, że każdy telefon/smartwatch z NFC umożliwia płatności mobilne. Kupując nowy telefon warto zwrócić uwagę czy obsługuje płatności zbliżeniowe. Jeśli nie teraz, to być może w przyszłości będziesz chciał korzystać z takiego udogodnienia. Ogólnie rzecz biorąc, ze względów bezpieczeństwa, urządzenie powinno mieć zainstalowaną najnowszą wersję systemu operacyjnego. W przypadku Google Pay oraz kart mobilnych w ramach płatności HCE urządzenie powinno mieć zainstalowany system operacyjny Android minimum w wersji 4.4.
Smartwatche w RTV Euro AGD
Smartwatche w Ole Ole
Karty mobilne w ramach płatności HCE (Host Card Emulation) również wykorzystują technologię NFC ale w tym przypadku generowana jest (w ramach tych samych limitów) wirtualna karta mobilna, która działa równolegle do karty plastikowej (może być o innym numerze) lub też istnieje wyłącznie w formie elektronicznej bez odpowiednika w formie plastikowej. Należy zwrócić uwagę na PIN do karty, który należy ustawić oddzielnie dla wersji wirtualnej. W aplikacjach Google/Apple/Garmin/Fitbit płatność jest realizowana z wygenerowanego odpowiednika karty plastikowej. PIN jest identyczny jak przy karcie plastikowej. Jako pierwszy w Polsce własne płatności mobilne wprowadził Bank Pekao SA w aplikacji PeoPay. Ograniczeniem tej technologii jest możliwość zastosowania wyłącznie w telefonach z systemem Android. Kartą mobilną można wypłacić gotówkę w wybranych bankomatach wyposażonych w czytnik zbliżeniowy. Powoli banki wycofują się z oferowania takiej usługi na rzecz Google Pay i Apple Pay. Pod koniec 2019 roku zrobił to np. Alior Bank. Lista banków, które oferują jeszcze takie rozwiązania znajduje się na końcu wpisu, w rozdziale „Dostępność płatności mobilnych w bankach”.
Jak podłączyć kartę do aplikacji?
Jeśli już masz odpowiednie urządzenie musisz pobrać i zainstalować odpowiednią aplikację do Google Pay, Apple Pay (Wallet), Garmin Pay (Garmin Connect Mobile™), Fitbit Pay (Fitbit) lub aplikację mobilną banku dla karty mobilnej HCE (np. PeoPay w Banku Pekao SA). W przypadku aplikacji bankowych bezpośrednio generujesz kartę wirtualną postępując zgodnie z instrukcjami danego banku. Po zainstalowaniu pozostałych aplikacji musisz dokonać rejestracji podając dane z karty plastikowej a następnie aplikacja połączy się z bankiem w celu autoryzacji. Twoim zadaniem będzie potwierdzenie aktywacji wpisując kod SMS przesłany przez bank. Niektóre aplikacje mobilne banków umożliwiają rozpoczęcie rejestracji z ich poziomu. W mBanku, Alior Banku I Getin Banku uaktywnienia karty w Google Pay można dokonać bezpośrednio z aplikacji banku. mBank umożliwia korzystanie z karty przez Google Pay nawet przed otrzymaniem i aktywowaniem karty plastikowej. Szczegółową instrukcję jak połączyć kartę z aplikacją Google Pay znajdziesz w oddzielnym wpisie.
Aplikacje Google/Apple/Garmin/Fitbit mają przewagę nad kartą wirtualną w aplikacji banku. Do aplikacji Google Pay/Apple Pay/Garmin Pay/Fitbit Pay możesz dodać więcej niż jedną kartę z różnych banków (maksymalnie miałem podpiętych do Google Pay 12 różnych kart z różnych banków ale np. w Fitbit podłączysz maksymalnie 6 kart). Jeżeli miałbyś zainstalowane więcej niż jedną aplikację banku w swoim telefonie to musisz wskazać domyślną dla płatności zbliżeniowych. Jeśli będziesz chciał zmienić, musisz wejść w ustawienia telefonu. W Google Pay zmieniasz tylko kartę w zakładce „Forma płatności” klikając w jej wizerunek. Podobnie jest w pozostałych aplikacjach.
Jak płacić mobilnie w sklepach?
Co pewnie może niektórych zaskoczyć do wykonania samej płatności nie jest wymagany dostęp do internetu. Należy jednak pamiętać, że przed dokonaniem płatności należy mieć włączony w urządzeniu moduł NFC.
W zależności od rodzaju urządzenia, co do zasady musi być „wybudzone” lub odblokowane (nie może być w trybie uśpienia z tzw. „czarnym ekranem”). Po uruchomieniu musisz zbliżyć urządzenie do terminala, dokładnie tak jakbyś płacił zbliżeniowo zwykłą kartą (nie musisz go dotykać). W poszczególnych aplikacjach wygląda to następująco.
Przy płatności Google Pay oraz kartą mobilną HCE banku musisz wybudzić telefon a następnie zbliżyć do terminala. Po sekundzie powinien pojawić się komunikat na ekranie oraz w zależności od ustawień powiadomień w urządzeniu, dźwięk lub wibracja. Zasady płatności są identyczne jak przy zwykłych kartach. Przy transakcjach powyżej 100 złotych wymagane jest wpisanie na terminalu w sklepie kodu PIN (dla Google Pay karty plastikowej, ustalony dla karty mobilnej HCE).
W Apple Pay odblokowujesz telefon za pomocą Touch ID lub Face ID. Podobnie jako przy Google Pay zbliżasz urządzenie do terminala ale nie musisz już potwierdzać transakcji PINem karty. Czekasz aż pojawi się komunikat na ekranie oraz dźwięk lub wibracja.
W przypadku Garmin Pay, na urządzeniu musisz wybrać z menu opcję „portfel”, następnie wybrać kartę (jeśli jest więcej niż jedna), wpisać czterocyfrowe hasło (nie jest to PIN karty) i zbliżyć do terminala w ciągu 60 sekund. Jeśli w ciągu kolejnych 24 godzin nie zdejmiesz zegarka oraz nie wyłączysz funkcji mierzenia tętna, przy kolejnej transakcji nie będziesz musiał wpisywać ponownie czterocyfrowego hasła. Zasady płatności Fitbit Pay są takie same z jedną różnicą, że czterocyfrowe hasło wpisujesz przed wybraniem karty.
Gdzie można płacić i ile to kosztuje?
Płatności mobilnych można dokonywać zarówno w sklepach tradycyjnych jak i podczas zakupów internetowych. Zapłacić możesz w każdym punkcie, w którym obsługiwane są płatności zbliżeniowe kartą. Najczęściej takie punkty są oznaczone poniższym znakiem. Często znajdziesz również oznaczenia Google Pay lub Apple Pay.
Zakupy internetowe możesz również robić dodając formę płatności Google Pay bezpośrednio w aplikacjach takich jak m.in. Pyszne.pl, FreeNow, Uber, Allegro oraz Google Play.
Należy pamiętać, że transakcje za pomocą płatności mobilnych są traktowane identycznie jak te, wykonane zwykłą kartą. Obowiązują te same opłaty i prowizje zgodnie z tabelami jak dla transakcji kartą. Wszystkie transakcje zostaną zaliczone do warunku bezpłatnej obsługi karty, którym jest wykonanie określonej liczby/kwoty transakcji. W wielu promocjach kont osobistych czy kart kredytowych również takie transakcje zostaną zaliczone a czasem są wręcz wymagane. Za samo używanie aplikacji bank oraz Google/Apple/Garmin/Fitbit nie pobierają żadnych opłat.
Jakie są korzyści z płatności telefonem lub zegarkiem?
Uwierz mi, jeśli już raz skorzystasz z płatności telefonem będziesz to chciał robić zawsze. Początkowy opór wynikający ze strachu czy jest to bezpieczne, przechodzi w fascynację wygodą jaką dają takie płatności. Posłużę się przykładami. Wyszedłeś z domu na spacer, nie planowałeś zakupów więc nie wziąłeś portfela, chciałbyś jednak kupić coś do picia lub zjeść lody w pobliskiej lodziarni. Na ratunek przychodzi telefon lub smartwatch. Drugi przykład – idziesz na zakupy do supermarketu. Załadowałeś pełen koszyk, nagle uświadamiasz sobie, że zapomniałeś portfela. Na ratunek znów przychodzi telefon albo smartwatch.
Dodatkową korzyścią jest możliwość otrzymywania zwrotów za tego typu płatności. Taką ofertę znajdziesz w ramach „korzyści do konta” Konta Jakże Osobistego Alior Banku (1% wartości transakcji) a także w ramach promocji Konta dla Ciebie Credit Agricole (5% wartości transakcji – maks. 16,67 zł).
Czy korzystanie z płatności mobilnych jest bezpieczne?
Korzystanie z płatności mobilnych jest bezpieczniejsze od korzystania z płatności plastikową kartą płatniczą. O bezpiecznym korzystaniu z kart płatniczych możesz przeczytać we wpisie 14 porad jak bezpiecznie korzystać z karty płatniczej?
Pamiętaj, że przed uruchomieniem aplikacji musisz mieć aktywowaną blokadę telefonu hasłem, odciskiem palca lub rozpoznawaniem twarzy. Aplikacje Google/Apple/Garmin/Fitbit bazują na odpowiednim szyfrowaniu danych. Podczas dodawania karty do aplikacji nadawany jest numer wirtualny karty. Po autoryzacji z bankiem, system bankowy, na podstawie tego numeru, będzie wiedział z jakim rachunkiem powiązać przyszłe transakcje. Każda transakcja podlega tokenizacji czyli otrzymuje swój unikalny losowo wygenerowany zaszyfrowany ciąg cyfr dzięki czemu centrum rozliczeniowe i bank, identyfikują wykonane transakcje i przypisują do odpowiedniego rachunku karty. W telefonie nie są przechowywane ani udostępniane w trakcie transakcji rzeczywiste dane karty. Dzięki temu sprzedawca nie pozna rzeczywistych danych twojej karty i nie mógłby ich wykorzystać jak przy karcie plastikowej. W Google Pay karta jest identyfikowana na podstawie wirtualnego numeru VAN. W Apple Pay działa to podobnie, gdzie wirtualny numer jest przypisywany konkretnemu urządzeniu.
Jeśli wyłączysz moduł NFC w telefonie twoja wirtualna karta (nawet zarejestrowana w aplikacji) będzie nieaktywna.
W przypadku zgubienia lub kradzieży urządzenia możesz zdalnie, z poziomu aplikacji, usunąć dane a co za tym idzie, nie jest konieczne zastrzeganie plastikowej karty w banku. Kartę będziesz mógł dodać na nowym urządzeniu.
Dostępność płatności mobilnych w bankach
Płatności mobilne są dostępne w większości największych banków w Polsce.
W poniższej tabeli znajdziesz listę banków wraz z aplikacjami, w których płatności mobilne mogą być aktywowane. Zwróć uwagę, że ich dostępność może być ograniczona do wybranych rodzajów kart. Niektóre banki wspierają wyłącznie płatności we własnych aplikacjach. Płatności Swatch Pay są dostępne (na styczeń 2021 r.) w Alior Banku i Getin Banku.
stan na dzień 17.09.2023 r.
