Starając się o kredyt rzadko zastanawiamy się nad wyborem wariantu spłaty rat. W przypadku ofert kredytów w większości banków dostępne są praktycznie tylko raty równe. Jednak część ofert umożliwia skorzystanie z rat malejących, szczególnie w przypadku kredytów hipotecznych.
Klienci w zdecydowanej większości wybierają raty równe a wynika to, wydawałoby się na pierwszy rzut oka, z prostszej konstrukcji i łatwości w spłacie (“równa” miesięczna kwota). Jednak warto spojrzeć na raty malejące, które z punktu widzenia klienta mają jedną ważną zaletę.
Z poniższego wpisu dowiesz się jakie są pomiędzy nimi różnice i które raty wybrać, raty równe czy malejące?
W oddzielnym wpisie przeczytasz jak zbudowana jest rata kredytowa, jak obliczyć wysokość odsetek, rat kredytowych ze wzoru oraz w arkuszu kalkulacyjnym.
Raty równe czy malejące
Paradoksalnie wydawałoby się, że za koszt kredytu odpowiada część odsetkowa. Tak naprawdę dużo większe znaczenie ma część kapitałowa. Wynika to z tego, że część odsetkowa zależy od części kapitałowej a tak naprawdę od tego jak szybko kapitał będzie spłacany. Odsetki płatne w bieżącej racie są liczone od pozostałego do spłaty kapitału (aktualnego salda do spłaty).
Wybierając wariant spłat rat kredytowych należy podkreślić występujące różnice pomiędzy ratami równymi i malejącymi sprowadzające się do zastosowania innego sposobu spłaty części kapitałowej.
W przypadku rat równych (annuitetowych) spłacana jest co miesiąc rata w takiej samej wysokości (przy założeniu, że nie zmieni się oprocentowanie kredytu) z tym, że w kolejnych ratach rośnie spłacany kapitał a maleją odsetki, w odróżnieniu od rat malejących (kapitałowych), przy których kapitał w każdej racie jest taki sam natomiast zmniejszają się odsetki.
Różnice najlepiej zobrazuje poniższy uproszczony schemat spłat oraz przykładowe harmonogramy kredytu gotówkowego i hipotecznego.
Przykładowe harmonogramy:
Kwota kredytu: 50 000 zł
Okres finansowania: 60 m-cy
Oprocentowanie nominalne: 7,2%
Przykład wyliczenia rat równych
Spłata kapitału | Spłata odsetek | Rata | |
---|---|---|---|
Rata nr 1 | 694,78 zł | 300,00 zł | 994,78 zł |
Rata nr 60 | 988,85 zł | 5,93 zł | 994,78 zł |
50000,00 zł | 9687,08 zł |
Przykład wyliczenia rat malejących
Spłata kapitału | Spłata odsetek | Rata | |
---|---|---|---|
Rata nr 1 | 833,33 zł | 300,00 zł | 1133,33 zł |
Rata nr 60 | 833,33 zł | 5,00 zł | 838,33 zł |
50000,00 zł | 9150,00 zł |
Powyższe wyliczenia symulacji kredytu gotówkowego na kwotę 50000 zł i okres 5 lat wskazują, że wariant rat malejących przynosi oszczędność w wysokości 537,08 złotych.
Jak zostały obliczone raty oraz koszt odsetek przeczytasz we wpisie Jak obliczyć ratę kredytu?
Przykładowe harmonogramy:
Kwota kredytu: 500 000 zł
Okres finansowania: 30 lat (360 m-cy)
Oprocentowanie nominalne: 3%
Przykład wyliczenia rat równych
Spłata kapitału | Spłata odsetek | Rata | |
---|---|---|---|
Rata nr 1 | 858,02 zł | 1250,00 zł | 2108,02 zł |
Rata nr 360 | 2102,76 zł | 5,26 zł | 2108,02 zł |
500000,00 zł | 258887,26 zł |
Przykład wyliczenia rat malejących
Spłata kapitału | Spłata odsetek | Rata | |
---|---|---|---|
Rata nr 1 | 1388,89 zł | 1250,00 zł | 2638,89 zł |
Rata nr 360 | 1388,89 zł | 3,47 zł | 1391,20 zł |
500000,00 zł | 225625,00 zł |
Dla symulacji kredytu mieszkaniowego, według określonych założeń, 500000 złotych kwoty kredytu oraz okresu 30 lat spłaty, oszczędność wyniesie aż 33262,26 złotych.
Jakie raty wybrać?
Jak widać korzystniejszą opcją jest wybór rat malejących, gdzie kapitał jest spłacany szybciej, łączna kwota odsetek do zapłaty będzie niższa w porównaniu do rat równych. Z prostego wyliczenia wynika, że uwzględniając zasadę wyliczania odsetek od pozostałego kapitału do spłaty, jeśli kapitał w comiesięcznych ratach jest spłacany w wyższych kwotach, tym z każdą kolejną ratą szybciej maleją odsetki, liczone od niższej kwoty, niż w przypadku rat równych.
Niższy koszt kredytu przy ratach malejących jest szczególnie widoczny przy kredytach na wyższe kwoty i przy dłuższym okresie kredytowania. Z drugiej strony nie każdy może sobie na nie pozwolić co wynika z:
- własnych możliwości finansowych, w początkowym okresie, spłaty znacznie wyższych rat miesięcznych,
- braku możliwości udzielenia takiego kredytu przez bank w związku brakiem zdolności kredytowej.
Nie każdy może skorzystać z rat malejących, ponieważ przy ocenie zdolności kredytowej uwzględnia się wysokość kwoty pierwszej, najwyższej raty. Jeśli założymy w uproszczeniu, że zdolność kredytową liczymy jako połowę uzyskiwanego dochodu (przy braku innych zobowiązań), dla powyższego przykładu kredytu mieszkaniowego, dla rat równych, wymagany byłby dochód na rękę na poziomie powyżej 3700 złotych miesięcznie. Dla wariantu rat malejących bank oczekiwałby dochodu minimum 4445 złotych.
Zalety i wady rat równych
Zalety i wady rat malejących
Raty stałe to nie zawsze raty równe
Należy zwrócić uwagę na częste utożsamianie rat równych z ratami stałymi. Raty równe mogą ulegać zmianie w związku ze zmianą oprocentowania. Raty stałe z kolei, bez względu na wahania oprocentowania pozostają w tej samej wysokości. W ramach rat stałych, w przypadku wahań oprocentowania okres kredytowania wydłuża się lub skraca a za tym koszt kredytu rośnie lub maleje.