Wiadomo, że osoby, które są w trakcie spłacania kredytów mogą mieć problem z terminowym regulowaniem rat, wynikający ze spodziewanych w wielu przypadkach trudności finansowych. Ich możliwości mogą znacznie się pogorszyć, zarówno jeśli chodzi o brak lub zmniejszone dochody, jak i zwiększone wydatki.
Banki dysponują rozwiązaniami dla swoich klientów, mającymi na celu zapobieganie sytuacji, gdy nie jest możliwe terminowe spłacanie kredytu, tzw. wakacje kredytowe. W poniższym wpisie przeanalizuję te możliwości z punktu widzenia kredytobiorcy. We wpisie znajdziesz odpowiedzi na pytania, na co może liczyć klient i czy jest to dla niego opłacalne?
Prolongata i karencja w spłacie kredytu
Pisząc o wakacjach kredytowych trzeba rozróżnić dwa podejścia – prolongaty i karencji w spłacie kredytu. Pomiędzy tymi pojęciami jest zasadnicza różnica i dotyczy części raty, która jest odraczana. Ma to fundamentalne znaczenie jeśli chodzi o wysokość kwoty, której nie będziesz płacił przez okres wakacji kredytowych oraz potencjalnych kosztów, które trzeba będzie ponieść.
Wakacje kredytowe istnieją i są stosowane przez banki już od wielu lat, jednak wiążą się z dodatkowymi kosztami (opłatą za sporządzenia aneksu do umowy) a proces uzyskania zgody od banku wymaga składania skomplikowanych wniosków, uzasadnienia oraz często dokumentów potwierdzających dochód.
Jaka jest różnica pomiędzy prolongatą a karencją w spłacie kredytu?
Karencja w spłacie kredytu polega na czasowym wstrzymaniu spłaty kredytu poprzez zawieszenie spłaty części kapitałowej raty. W trakcie odroczenia płacisz tylko odsetki. Z kolei prolongata w spłacie kredytu polega na okresowym zawieszeniu spłaty kolejnych rat kapitałowo-odsetkowych kredytu (czyli całej raty). Najczęściej stosowanym przez banki wariantem jest karencja w spłacie kredytu.
Co się dzieje z kredytem po okresie wakacji kredytowych?
Karencja w spłacie kredytu
Po zakończeniu okresu karencji w spłacie kredytu najczęściej niespłacany w tym okresie kapitał jest rozkładany na pozostałe raty, ale okres kredytowania pozostaje niezmieniony. W tym wariancie kwota kapitału zostanie dodana do kwoty kapitału pozostającego do spłaty a to oznacza, że po zakończeniu karencji, raty pozostałe do spłaty będą proporcjonalnie wyższe.
W przypadku, gdy spłacasz kredyty w ratach równych i jesteś na początku spłaty, to kapitał stanowi niewielką część raty, w związku z tym takie rozwiązanie przyniesie niewielką ulgę w miesięcznych wydatkach. Również mniejszą ulgę przyniesie osobom, będącym na początku spłaty kredytu i spłacającym raty malejące, gdzie spłata odsetek na początku kredytu stanowi większą część raty. Pamiętaj, że jeśli nie spłacasz kapitału, odsetki nie maleją (odsetki są zawsze liczone od pozostałego kapitału do spłaty). Wyższy kapitał do spłaty to wyższe odsetki. W propozycjach banków dominują właśnie takie rozwiązania, jednakże często są proponowane na dłuższy okres sześciu miesięcy.
Prolongata w spłacie kredytu
Po zakończeniu okresu prolongaty, w większości przypadków, harmonogram spłaty kredytu ulega zmianie poprzez wydłużenie okresu kredytowania bez zmiany wysokości miesięcznej raty. W takiej sytuacji należy zwrócić uwagę na jeden, często pomijany szczegół, że w wielu bankach odsetki naliczane w okresie prolongaty są doliczane do pozostałej do spłaty kwoty kredytu i rozkładane na pozostały, wydłużony okres kredytowania.
Następuje przesunięcie terminu spłaty całkowitej kredytu o okres zawieszenia. Takie rozwiązanie w obecnej sytuacji banki proponują na okres trzech miesięcy.
Jak widać, obecnie zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest prolongata kredytu. Tak jest wyłącznie w przypadku obecnej sytuacji związanej z epidemią koronawirusa i banki zobowiązały się nie pobierać opłat z tytułu wakacji kredytowych. W propozycjach banków możesz znaleźć cztery rodzaje wakacji kredytowych, w wariantach 3 i 6 miesięcznych.
Jakie są za i przeciw, o czym warto wiedzieć zanim złożysz wniosek o wakacje kredytowe?
Oprócz niewątpliwych zalet, które dają wakacje kredytowe w trudnych sytuacjach życiowych, należy zwrócić uwagę na kilka wad i zagrożeń.
Pamiętaj, że z zawieszenia rat kredytowych mogą skorzystać wyłącznie osoby, które nie posiadają zaległości z tytułu zobowiązania kredytowego. Z negatywną decyzją muszą się również liczyć osoby, które mają złą historię kredytową w innych bankach. To rozwiązanie ma być ratunkiem dla osób, które do tej pory terminowo regulowały swoje zobowiązania i nagle wpadają w skrajną sytuację nie ze swojej winy, a nie furtką dla osób notorycznie zalegających, uchylających się od spłaty kredytu. Bank dokona oceny twojego wniosku ale zastrzega sobie możliwość odmowy udzielenia prolongaty/karencji lub też zaprosi do indywidualnych negocjacji m.in. prosząc o ustanowienie dodatkowych zabezpieczeń.
Oczywiście banki nie robią tego charytatywnie. To, że obecnie będziesz zwolniony z płacenia rat kapitałowych czy kapitałowo-odsetkowych nie oznacza, że bank anulował raty. W zależności od banku, raty będziesz spłacał w późniejszym terminie. Jak już wspomniałem powyżej odsetki w ramach każdej raty kredytowej są liczone od pozostałego kapitału do spłaty. W związku z tym, że przez okres wakacji kredytowych nie będziesz go spłacał, to ogólny koszt kredytu wzrośnie bez względu na to jaki wariant jest dostępny. Uogólniając, decydując się na wakacje kredytowe musisz mieć świadomość, że prawie zawsze odsetki zapłacisz dwa razy.
Musisz wziąć również pod uwagę, składając wniosek o wakacje kredytowe, że bank zada kilka pytań związanych z twoją sytuacją finansową. Zostaniesz poproszony o wyjaśnienie w jakim stopniu twoja sytuacja się pogorszyła i z czego to wynika. W związku z tym bank będzie traktował w przyszłości twoje zobowiązanie jako potencjalnie zagrożone. Za kilka miesięcy może chcieć sprawdzić czy twoja sytuacja finansowa uległa polepszeniu i będziesz w stanie nadal regulować zobowiązania. Być może będzie musiał potwierdzić, że sytuacja unormowała się. Jeśli bank jednak uzna, iż w jego ocenie, która może być zgoła inna od twojej, sytuacja nie rokuje poprawy, będzie wymagane ustanowienie dodatkowego zabezpieczenia. Niekoniecznie będziesz dysponował takim zabezpieczeniem by spełnić wymagania banku.
Wakacjami kredytowymi mogą zostać objęte osoby, u których trudności finansowe są przejściowe. Pamiętaj, że to rozwiązanie jest przygotowane tylko dla tych osób, które są pod ścianą i w innym przypadku mogłyby wpaść w pętle zadłużenia lub których wiarygodność kredytowa na tyle by upadła, że banki nie chciałyby udzielać dalszego finansowania.
Pamiętaj by działać zawczasu, zanim dojdzie do opóźnienia w spłacie. Bank nie będzie wtedy skłonny do uwzględnienia twojego wniosku. Dzięki temu nie popsujesz swojej historii kredytowej w Biurze Informacji Kredytowej (BIK), którą może przez wiele lat budowałeś. Unikniesz postępowania windykacyjnego, które zostałoby dosyć szybko uruchomione przez bank. Nie znajdziesz się w rejestrach dłużników BIK.
Banki stoją przed poważnym wyzwaniem jakim jest bardzo wysokie prawdopodobieństwo pogorszenia spłacalności kredytów a co za tym idzie jakości portfela kredytów i poniesienia znaczących strat z tego tytułu. W interesie banków nie leży doprowadzenie do takiej sytuacji, dlatego dosyć chętnie deklarują możliwość stosowania przez kredytobiorców wakacji kredytowych.
Jak widać sytuacja nie wygląda tak różowo, jakby się wydawało. Przedstawione propozycje mają za zadanie ulżyć kredytobiorcom, którzy w związku z załamaniem gospodarki, powodującym zwolnienia oraz brak wypłat wynagrodzenia czy też innych dochodów, brak uzyskiwanych przychodów w firmie nie byliby w stanie uregulować w terminie najbliższych rat kredytowych. Jeśli masz środki na spłatę zobowiązań, gdy zapewniłeś sobie tzw. „poduszkę finansową” nie powinieneś korzystać z tego rozwiązania. Nie jest to bonus od banku. Tu nie można nic zyskać a chodzi o to by więcej nie stracić.
Przeczytaj również o ustawowych wakacjach kredytowych w 2022 i 2023 roku.