Czym jest i co zawiera Krajowa Ocena Ryzyka Prania Pieniędzy oraz Finansowania Terroryzmu?
Zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu z 2018 roku, wprowadzono obowiązek przygotowania przez Głównego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF) krajowej oceny ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu (Krajowa Ocena Ryzyka). Pierwsza Krajowa Ocena Ryzyka powstała w 2019 roku i została opublikowana na początku 2020 roku. Aktualizacja opracowania powinna następować nie rzadziej niż raz na 2 lata. Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy, na Krajową Ocenę Ryzyka składają się m.in.:
- opis metodyki Krajowej Oceny Ryzyka;
- opis zjawisk związanych z praniem pieniędzy oraz finansowaniem terroryzmu;
- opis obowiązujących regulacji dotyczących prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu;
- wskazanie poziomu ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu w kraju wraz z uzasadnieniem;
- wnioski wynikające z oceny ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu;
- identyfikacja zagadnień dotyczących ochrony danych osobowych związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
- wnioski wynikające z danych statystycznych gromadzonych na potrzeby rocznego sprawozdania GIIF;
- wskazanie organu realizującego zadania jednostki analityki finansowej, którym jest GIIF wspierany przez Departament Informacji Finansowej Ministerstwa Finansów, oraz jednostek współpracujących, w tym opis procedur, przepisów wewnętrznych, regulujących wykonywanie tych zadań, w zakresie, w jakim informacje te są dostępne.
W Krajowej Ocenie Ryzyka GIIF określił ryzyka typowe dla poszczególnych rodzajów instytucji obowiązanych, które nie wymagają już dokumentowania w wewnętrznych ocenach ryzyka sporządzanych przez te instytucje.
Metodyka oceny ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu
Metody oceny ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu opierają się na identyfikacji ryzyka i szacowaniu: zagrożenia danym ryzykiem, podatności na to ryzyko oraz wynikające z nich prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka. Podstawowa różnica pomiędzy nimi dotyczy sposobu ich identyfikowania, zwłaszcza zagrożenia. Dodatkowo określany jest poziom wystąpienia konsekwencji społecznych, gospodarczych i politycznych.
Rodzaje ryzyk prania pieniędzy i finansowania terroryzmu
Krajowa Ocena Ryzyka wyodrębnia trzy rodzaje ryzyka podlegającego Identyfikacji:
- ryzyko podstawowe,
- ryzyko szczątkowe,
- ryzyko ogólne.
Powyższe ryzyka szacowane są oddzielnie dla prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu.
Ryzyko podstawowe identyfikowane jest przy uwzględnieniu oceny zagrożeń związanych z produktami i usługami oferowanymi na rynku oraz określeniu wartości majątkowych podlegających praniu pieniędzy lub pochodzących z finansowania terroryzmu. Dodatkowo pod uwagę brane są informacje o sposobie funkcjonowania oraz uzyskanych danych statystycznych od organów państwowych odpowiedzialnych za przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz stosowaniu przepisów prawnych.
Ocena ryzyka szczątkowego polega na oszacowaniu poziomu zagrożenia, podatności oraz prawdopodobieństwa dla każdego scenariusza przestępczego działania, czyli możliwości wykorzystania do popełnienia przestępstwa różnych produktów i usług, oferowanych m.in. na rynku finansowym (ocena zamierzeń i zdolności przestępców do ich wykorzystania oraz oceny środków przeciwdziałania).
Ustalenie ryzyka ogólnego uwzględnia określoną część oceny ryzyka podstawowego i ryzyka szczątkowego.
Szacowanie ryzyka podstawowego, szczątkowego i ogólnego
Szacowanie ryzyk podstawowego i szczątkowego (dla każdego scenariusza odrębnie) odbywa się na podstawie czterostopniowej skali (od 1 do 4 punktów) ustalając:
- poziom zagrożenia prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (niskie, średnie, wysokie, bardzo wysokie);
- poziom podatności na pranie pieniędzy lub finansowanie terroryzmu (niska, średnia, wysoka, bardzo wysoka).
W przypadku ryzyka podstawowego określa się również poziom konsekwencji społeczno-gospodarczych i/lub politycznych (słabe, umiarkowane, istotne lub mocne). Dla ryzyka szczątkowego nie jest on wyliczany oddzielnie i przyjmuje się poziom dla ryzyka podstawowego, co wynika z trudności rozróżnienia konsekwencji dla poszczególnych scenariuszy.
Na podstawie określonego poziomu zagrożenia (stanowiącego 40% otrzymanej wartości punktowej) i podatności (60% wartości punktowej) szacowany jest punktowy poziom prawdopodobieństwa według poniższej tabeli:
Poziom prawdopodobieństwa ryzyka | |
---|---|
Poziom prawdopodobieństwa | Przedział punktowy |
bardzo wysokie | 3,6 – 4 |
wysokie | 2,6 – 3,5 |
średnie | 1,6 – 2,5 |
niskie | 1 – 1,5 |
Określając ostateczny poziom ryzyka podstawowego brane pod uwagę jest 60% wyliczonego prawdopodobieństwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu oraz 40% poziomu wystąpienia konsekwencji społecznych, gospodarczych i politycznych. Dla ryzyka szczątkowego w pierwszej kolejności wyznaczany jest ogólny poziom prawdopodobieństwa dla wszystkich scenariuszy. Ostateczny poziom ryzyka szczątkowego jest ustalany przy uwzględnieniu 60% ogólnego poziomu prawdopodobieństwa dla scenariuszy oraz 40% poziomu wystąpienia konsekwencji społecznych, gospodarczych i politycznych wyliczonego dla ryzyka podstawowego.
Poziom ryzyka ogólnego stanowi 33,3% ryzyka podstawowego i 66,7% ryzyka szczątkowego.
Scenariusze ryzyka w obszarze bankowości według Krajowej Oceny Ryzyka Prania Pieniędzy oraz Finansowania Terroryzmu
Zgodnie z Krajową Oceną Ryzyka Prania Pieniędzy oraz Finansowania Terroryzmu (Krajowa Ocena Ryzyka) opracowano scenariusze ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. W niniejszym wpisie zostaną opisane szczegółowo wyłącznie możliwe przykłady wystąpienia ryzyka z wykorzystaniem usług i produktów finansowych w obszarze bankowości uwzględniając poziomy podatności, zagrożenia i prawdopodobieństwa dla poszczególnych scenariuszy. Ryzyka występujące w pozostałych obszarach można sprawdzić w dokumentach, do których linki zamieściłem powyżej.
Scenariusze ryzyka prania pieniędzy w obszarze bankowości
W obszarze bankowości Krajowa Ocena Ryzyka wskazuje cztery scenariusze prania pieniędzy:
- wykorzystanie rachunku do gromadzenia i transferowania pieniędzy pochodzących z nielegalnych źródeł;
- pozyskiwanie kredytów i pożyczek i ich spłata środkami pochodzącymi z nielegalnych źródeł;
- korzystanie z anonimowych kart przedpłaconych w celu utrudnienia identyfikacji sprawców prania pieniędzy;
- wykorzystanie transferów do przekazywania środków do innych krajów.
Poniższa tabela przedstawia poziomy ryzyk prania pieniędzy dla scenariuszy z wykorzystaniem sektora bankowego.
Opis ryzyka | Poziom zagrożenia | Poziom podatności | Poziom prawdopodobieństwa |
---|---|---|---|
wykorzystanie rachunku do gromadzenia i transferowania pieniędzy pochodzących z nielegalnych źródeł | 4 (bardzo wysokie) | 2 (średnie) | 2,8 (wysokie) |
pozyskiwanie kredytów i pożyczek i ich spłata środkami pochodzącymi z nielegalnych źródeł | 3 (wysokie) | 2 (średnie) | 2,4 (średnie) |
korzystanie z anonimowych kart przedpłaconych w celu utrudnienia identyfikacji sprawców prania pieniędzy | 1 (niskie) | 2 (średnie) | 1,6 (średnie) |
wykorzystanie transferów do przekazywania środków do innych jurysdykcji | 4 (bardzo wysokie) | 2 (średnie) | 2,8 (wysokie) |
Wykorzystanie rachunku do gromadzenia i transferowania pieniędzy pochodzących z nielegalnych źródeł
Najłatwiejszą metodą prania pieniędzy jest wykonywanie transakcji gotówkowych i bezgotówkowych przy użyciu kont prywatnych lub firmowych. Brak konieczności posiadania skomplikowanej wiedzy o transakcjach finansowych, szeroki dostęp do usług bankowych, także przy wykorzystaniu zdalnych kanałów komunikacji, pozwala na zakładanie kont przez podstawione osoby lub na podstawie sfałszowanych dokumentów. Do wykorzystania rachunku do gromadzenia i transferowania pieniędzy pochodzących z nielegalnych źródeł są wykorzystywane najczęściej następujące scenariusze:
- Przechowywanie na rachunku bankowym środków – wpłaty gotówkowe lub przelewy z innych rachunków bankowych oraz dalsza wypłata w gotówce lub przelewy najczęściej na rachunki w krajach uznawanych za tzw. raje podatkowe, umożliwiające ukrycie środków przed organami zajmującymi się przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
- Wykorzystanie kont bankowych dla istniejących firm, wykonywanie przelewów środków z nielegalnych źródeł poprzez łańcuch rachunków należących do powiązanych podmiotów, pod fikcyjnymi tytułami płatności (np. zapłaty za usługi lub pożyczek czy też ich spłaty), celem ukrycia ich pierwotnego źródła pochodzenia;
- Wykorzystanie kont bankowych założonych na podstawione osoby (tzw. “słupy”) lub na firmy nieprowadzące działalności gospodarczej do wykonywania transakcji z wykorzystaniem środków z nielegalnych źródeł;
- Otwieranie kont bankowych dla firmy zarejestrowanej za granicą (najczęściej w tzw. raju podatkowym) oraz wykonywanie wpłat i wypłat gotówkowych, przelewów pomiędzy zagranicznymi i polskimi rachunkami bankowymi, celem ukrycia ich pierwotnego źródła pochodzenia;
- Otwieranie kont bankowych przez osoby fizyczne posługujące się sfałszowanymi dokumentami tożsamości, a następnie wprowadzanie środków z nielegalnych źródeł i dokonywanie przelewów na inne rachunki.
Pozyskiwanie kredytów i pożyczek i ich spłata środkami pochodzącymi z nielegalnych źródeł
Kolejną metodą, ale już wymagającą dodatkowego dokumentowania dochodów, jest zaciągnięcie kredytu lub pożyczki i spłata środkami pozyskanymi z nielegalnych źródeł. Szczególnym przypadkiem jest zaciąganie kredytów hipotecznych, gdzie może następować manipulowanie wartością nieruchomości a ustanowienie zabezpieczenia w postaci hipoteki na rzecz banku umożliwia ukrycie osoby, która rzeczywiście dysponuje środkami. Najczęściej stosowane scenariusze to:
- Zaciąganie kredytów lub pożyczek, które w krótkim czasie, przed terminem spłaty określonym w umowie, spłacane są środkami z nielegalnych źródeł;
- Zaciąganie kredytów hipotecznych lub na zakup towarów, których wartość często jest wyższa od cen rynkowych, przez podstawione osoby (“słupy”) i przekazywanie uzyskanych środków z kredytów do sprzedawców powiązanych z przestępcami. Zaciągnięte kredyty są spłacane środkami z nielegalnych źródeł.
Korzystanie z anonimowych kart przedpłaconych w celu utrudnienia identyfikacji sprawców prania pieniędzy
Do procederu prania pieniędzy może dochodzić w przypadku kart przedpłaconych, które są często oferowane w postaci pieniądza elektronicznego, przez instytucje zarejestrowane poza granicami Polski. W ramach wydawanych anonimowo przez internet kart wirtualnych, do pewnej kwoty limitu, nie ma konieczności stosowania środków bezpieczeństwa finansowego. Ze względu na niskie limity na kartach przedpłaconych wymaga to znacznych nakładów oraz osób zaangażowanych w proceder.
Scenariusz prania pieniędzy zakłada, że anonimowe karty przedpłacone są zasilane przez przestępców środkami z nielegalnych źródeł, które są wypłacane gotówką, przelewem na konto lub przeznaczane na zakup towarów do dalszej odsprzedaży.
Wykorzystanie transferów do przekazywania środków do innych krajów
Banki oferują możliwość dokonywania przekazów pieniężnych w imieniu zagranicznych instytucji płatniczych. Jest to często spotykana metoda prania pieniędzy, która wymaga dla wyższych kwot, użycia jednego ze sposobów: podstawionej osoby (“słupa”), sfałszowanych dokumentów, współpracującego pracownika banku. Znane są przypadki, gdy zorganizowane grupy przestępcze nie tyle współpracowały z pojedynczymi pracownikami banku, ale miały wpływ na całą działalność filii lub agencji banku (czasem nawet je prowadząc). Scenariusze uwzględniają możliwość:
- Przekazywania środków pieniężnych pod fikcyjnym tytułem (m.in. na rzecz pomocy rodzinie), często do tzw. rajów podatkowych;
- Współpracy z przestępcami pracownika banku, który otrzymane środki pieniężne z nielegalnych źródeł, przy pomocy transakcji bezgotówkowych, przekazuje na konta bankowe przestępców, nie stosując się do obowiązujących procedur przeciwdziałania praniu pieniędzy, ukrywając ich źródło pochodzenia.
Scenariusze ryzyka finansowania terroryzmu w obszarze bankowości
Mimo, że wydaje się, że zagrożenie terrorystyczne w Polsce nie występuje, to jednak jako kraj będący w strukturach Unii Europejskiej stanowi dla organizacji terrorystycznych dobre miejsce do prowadzenia działalności, która może służyć finansowaniu terroryzmu. W obszarze bankowości występują cztery scenariusze ryzyka finansowania terroryzmu:
- wykorzystanie rachunku bankowego do gromadzenia i transferowania pieniędzy na cele działalności terrorystycznej;
- zaciąganie pożyczek lub kredytów w instytucjach finansowych bez zamiaru spłaty powstałych zobowiązań;
- korzystanie z anonimowych kart przedpłaconych w celu utrudnienia identyfikacji osób dokonujących transakcji związanych z finansowaniem terroryzmu;
- wykorzystanie transferów do przekazywania środków do innych krajów.
Poniższa tabela przedstawia poziomy ryzyka finansowania terroryzmu dla scenariuszy z wykorzystaniem sektora bankowego.
Opis ryzyka | Poziom zagrożenia | Poziom podatności | Poziom prawdopodobieństwa |
---|---|---|---|
wykorzystanie rachunku bankowego do gromadzenia i transferowania pieniędzy na cele działalności terrorystycznej | 4 (bardzo wysokie) | 2 (średnie) | 2,8 (wysokie) |
zaciąganie pożyczek lub kredytów w instytucjach finansowych bez zamiaru spłaty powstałych zobowiązań | 3 (wysokie) | 2 (średnie) | 2,4 (średnie) |
korzystanie z anonimowych kart przedpłaconych w celu utrudnienia identyfikacji osób dokonujących transakcji związanych z finansowaniem terroryzmu | 1 (niskie) | 2 (średnie) | 1,6 (średnie) |
wykorzystanie transferów do przekazywania środków do innych jurysdykcji | 3 (wysokie) | 2 (średnie) | 2,4 (średnie) |
Wykorzystanie rachunku bankowego do gromadzenia i transferowania pieniędzy na cele działalności terrorystycznej
Podobnie jak pranie pieniędzy, finansowanie terroryzmu z wykorzystaniem kont bankowych zakładanych na osoby fizyczne lub firmy jest bardzo łatwą metodą a przez to często stosowaną.
Organizacja terrorystyczna może tworzyć grupę podmiotów zarejestrowanych w wielu krajach, które mogą między sobą dokonywać transakcji finansowych, nawet mających swoje uzasadnienie ekonomiczne i dla instytucji finansowej trudne do wychwycenia. Aneks nr 3 do Krajowej Oceny Ryzyka Prania Pieniędzy oraz Finansowania Terroryzmu wskazuje osiem prawdopodobnych scenariuszy:
- Przechowywanie na rachunku bankowym środków ze źródeł legalnych, jak i nielegalnych – wypłata w gotówce lub przelewy najczęściej na rachunki w innych krajach, które nie stosują środków bezpieczeństwa w przeciwdziałaniu praniu i pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
- Wyprowadzanie aktywów z kontrolowanej przez sympatyków organizacji terrorystycznej spółki, która następnie ogłasza bankructwo. Aktywa, w tym przypadku środki pieniężne, są transferowane poprzez łańcuch rachunków bankowych należących do powiązanych podmiotów, celem ich wypłaty w gotówce;
- Korzystanie z rachunków bankowych osób fizycznych powiązanych z terrorystami (rodzina oraz inne bliskie osoby) w celu dokonania wpłat gotówkowych, a następnie przelewów transgranicznych;
- Otwieranie kont bankowych dla firmy zarejestrowanej za granicą (najczęściej w tzw. raju podatkowym) oraz wykorzystanie tych rachunków do przekazywania środków na rzecz podmiotów gospodarczych znajdujących się na obszarze o dużej aktywności organizacji terrorystycznych;
- Otwieranie kont bankowych przez osoby fizyczne posługujące się sfałszowanymi dokumentami tożsamości, a następnie wykorzystanie rachunku do przekazywania środków osobom powiązanym z działalnością terrorystyczną;
- Samofinansowanie się terrorystów (np. „samotnych wilków”) z własnych środków, zgromadzonych na rachunku bankowym (często z legalnych źródeł – zarobki, kredyty/pożyczki, stypendia, datki od rodziny);
- Transfer środków przeznaczonych na cele działalności terrorystycznej z banku umiejscowionego w Azji na rachunek w instytucji kredytowej w Europie. Rachunek należy do członka lub zwolennika organizacji terrorystycznej, lub też podmiotu przez niego kontrolowanego, a transfer środków odbywa się za pośrednictwem banków-korespondentów umiejscowionych w Ameryce Płd., co utrudnia identyfikację i weryfikację danych zleceniodawcy transferu;
- Wykorzystywanie rachunku bankowego przez podmiot, którego beneficjentem rzeczywistym jest osoba znajdująca się na międzynarodowych listach sankcyjnych bądź powiązana z organizacją terrorystyczną lub też z nią sympatyzująca.
Zaciąganie pożyczek lub kredytów w instytucjach finansowych bez zamiaru spłaty powstałych zobowiązań
W przypadku finansowania terroryzmu zaciąganie zobowiązań będzie dotyczyć kredytów i pożyczek gotówkowych dla osób fizycznych, przy uproszczonych procedurach (często z firm pożyczkowych), a w mniejszym stopniu kredytów hipotecznych. W większym stopniu scenariusz przewiduje zaciąganie kredytów i pożyczek bez zamiaru spłaty lub spłata kredytów i pożyczek będzie następować przy wykorzystaniu przelewów zagranicznych, także od osób trzecich.
Pozyskane środki mogą służyć finansowemu wsparciu terrorystów, w szczególności na wyjazd do strefy konfliktu w celu walki w szeregach zagranicznych bojowników terrorystycznych.
Korzystanie z anonimowych kart przedpłaconych w celu utrudnienia identyfikacji osób dokonujących transakcji związanych z finansowaniem terroryzmu
Podobnie jak przy procederze prania pieniędzy, do finansowania terroryzmu mogą być wykorzystywane anonimowe karty przedpłacone w ramach pieniądza elektronicznego, emitowane przez instytucje zagraniczne. Zidentyfikowano cztery możliwe scenariusze finansowania terroryzmu:
- Wykorzystanie kart przedpłaconych do przekazywania środków pomiędzy anonimowymi osobami fizycznymi (stronami transakcji);
- Sponsorowanie działalności grup terrorystycznych poprzez przekazywanie danych z zakupionych anonimowych kart przedpłaconych (również kart telefonicznych, do gier internetowych) osobom powiązanym z terrorystami. Środki ze sprzedaży kart są wykorzystywane do finansowania ich działalności;
- Zasilanie kart przedpłaconych środkami przez podstawione osoby, które są przekazywane na rachunki terrorystów lub wypłacane w gotówce;
- Przechowywanie w ramach portfeli pieniądza elektronicznego środków przekazywanych z różnych tytułów, m.in. na cele charytatywne, a następnie zasilanie kart płatniczych (m.in. kart przedpłaconych) i wypłacanie w gotówce.
Wykorzystanie transferów do przekazywania środków do innych krajów
Ze względu na rozwinięty system międzynarodowego przepływu środków pieniężnych, jest on często wykorzystywany przez grupy terrorystyczne. Grupy terrorystyczne wykorzystują również pracowników banku. Zidentyfikowano dwa prawdopodobne scenariusze:
- Przekazywania środków pieniężnych pod fikcyjnym tytułem (m.in. na rzecz pomocy rodzinie), często do krajów graniczących z miejscem działalności organizacji terrorystycznych;
- Współpracy z przestępcami pracownika banku, który przy pomocy transakcji bezgotówkowych przekazuje otrzymane środki finansowe na konta bankowe terrorystów, z pominięciem przepisów wymagających ustalania źródła ich pochodzenia.
Poziom ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu w Polsce
Krajowa Ocena Ryzyka wskazuje poziomy ryzyka podstawowego, odpowiednio dla prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu.
Poziom ryzyka podstawowego prania pieniędzy
Dla prania pieniędzy poziom prawdopodobieństwa prania pieniędzy do oceny ryzyka podstawowego wynosi 2,40, co oznacza, że jest na poziomie średnim. Na tej podstawie wyliczone ryzyko podstawowe prania pieniędzy wynosi 1,84 (poziom średni).
Poziom ryzyka podstawowego finansowania terroryzmu
Poziom prawdopodobieństwa w zakresie finansowania terroryzmu do oceny ryzyka podstawowego wynosi 1,60, co oznacza, że jest na poziomie średnim. Na tej podstawie wyliczone ryzyko podstawowe finansowania terroryzmu wynosi 1,36 (poziom niski).
Poziom ryzyka szczątkowego prania pieniędzy i finansowania terroryzmu
Oprócz obszaru bankowości, do oceny ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, szacuje się odpowiednie poziomy ryzyka szczątkowego dla poniższych obszarów:
- Usługi płatnicze (oferowane przez inne podmioty niż banki, np. międzynarodowy transfer pieniędzy);
- Ubezpieczenia (wyłudzenia odszkodowań, wykupywanie ubezpieczenia na życie powiązanego z inwestowaniem);
- Inne instytucje finansowe (inwestycje w papiery wartościowe, jednostki funduszy, na rynku FOREX);
- Wymiana walut (wymiana gotówkowa i bezgotówkowa, m.in. kantory internetowe);
- Waluty wirtualne (kryptowaluty, np. bitcoin, itp.);
- Usługi telekomunikacyjne powiązane z płatnościami mobilnymi (doładowania telefonów, połączenia i SMS-y z numerów o podwyższonej płatności);
- Fizyczny przewóz wartości majątkowych przez granicę (przez osoby fizyczne lub przy użyciu usług kurierskich);
- Gry hazardowe (szczególnie internetowe, np. kasyna);
- Organizacje typu non-profit (np. fundacje i stowarzyszenia);
- Finansowanie społecznościowe (crowdfunding);
- Handel dobrami o wysokiej wartości (np. metale szlachetne, dzieła sztuki, antyki);
- Obrót nieruchomościami (wykorzystywane dla prania pieniędzy jako inwestowanie w nieruchomości środków pozyskanych nielegalnie);
- Skrytki sejfowe (wykorzystywane dla prania pieniędzy);
- Działalność gospodarcza (ogólnie, m.in. wykorzystywanie legalnie funkcjonujących podmiotów lub tworzenie fikcyjnych nieprowadzących w praktyce działalności);
- Świadczenia socjalne (wykorzystywane dla finansowania terroryzmu).
W przypadku podejrzenia prania pieniędzy najwyższe prawdopodobieństwo wystąpienia określonego scenariusza nie występuje bezpośrednio w obszarze bankowości a dotyczy:
- wykorzystania osób fizycznych do przewozu pieniędzy pochodzących z nielegalnych źródeł poprzez granice państwowe;
- bezgotówkowej wymiany waluty połączonej z transferem środków;
- korzystania z pośrednictwa innych podmiotów w legitymizowaniu środków pochodzących z nielegalnej działalności;
- wykorzystania usług telekomunikacyjnych w zakresie numerów o podwyższonej płatności do legitymizowania środków z przestępczej działalności;
- organizowania akcji crowdfundingowej w celu legitymizowania posiadanych lub przekazywanych środków pieniężnych.
Krajowa Ocena Ryzyka, przy podejrzeniu finansowania terroryzmu najwyższe prawdopodobieństwo scenariusza wskazuje na:
- wykorzystanie osób fizycznych do przewozu pieniędzy poprzez granice państwowe;
- wykorzystanie sieci Hawala lub innych nieformalnych systemów transferu wartości majątkowych do finansowania terroryzmu;
- wykorzystanie usług telekomunikacyjnych w zakresie numerów o podwyższonej płatności do gromadzenia środków na działalność terrorystyczną;
- pozyskiwanie od darczyńców środków na rzecz organizacji terrorystycznych przy wykorzystaniu nowoczesnych sieci komunikacyjnych.
Poziom prawdopodobieństwa występujący w obszarze prania pieniędzy do oceny ryzyka szczątkowego został oszacowany na poziomie ok. 2,67 (poziom wysoki). Ryzyko prania pieniędzy w zakresie ryzyka szczątkowego wynosi ok. 2,00 (poziom średni).
Prawdopodobieństwo finansowania terroryzmu do oceny ryzyka szczątkowego wyniósł ok. 2,33 (poziom średni). Ryzyko finansowania terroryzmu dla ryzyka szczątkowego wynosi ok. 1,80 (poziom średni).
Poziom ryzyka ogólnego dla prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu
Zgodnie z metodyką, którą określa Krajowa Ocena Ryzyka, oszacowano:
- ryzyko ogólne prania pieniędzy na poziomie średnim ok. 1,95;
- ryzyko finansowania terroryzmu na poziomie średnim ok. 1,65.
Podsumowując, wnioski z Krajowej Oceny Ryzyka wskazują na średni poziom zagrożenia prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu. Zgodnie z przyjętą strategią działania wymagane jest dalsze zmniejszanie poziomu ryzyka, skupiając się na kilku aspektach, takich jak:
- dostosowywanie przepisów prawnych, co miało miejsce przy okazji wprowadzenia nowelizacji ustawy w 2021 r.;
- wykorzystywanie narzędzi informatycznych oraz wymiana informacji pomiędzy podmiotami;
- udoskonalanie procedur i rozwój szkoleń.