O ile wzrośnie rata kredytu? – Rada Polityki Pieniężnej podniosła stopy procentowe NBP wrzesień 2022

Zmiana wysokości stóp procentowych NBP

Rada Polityki Pieniężnej (RPP), na posiedzeniu w dniu 7 września 2022 r. zdecydowała o jedenastym z rzędu podniesieniu stóp procentowych, tym razem o 0,25 pp (punkt procentowy). Łącznie podwyżki od października 2021 do lipca 2022 r. wyniosły 6,75 pp. Podwyższeniu od dnia 8 września 2022 r. uległy następujące stopy:

Stopy procentowe NBP wrzesień 2022 – o ile wzrośnie rata kredytu?

źródło: strona internetowa NBP, Informacja po posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w dniu 6 października 2021 r.; Informacja po posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w dniu 3 listopada 2021 r.; Informacja po posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w dniu 8 grudnia 2021 r.; Informacja po posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w dniu 4 stycznia 2022 r.; Informacja po posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w dniu 8 lutego 2022 r.; Informacja po posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w dniu 8 marca 2022 r.; Informacja po posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w dniu 6 kwietnia 2022 r.; Informacja po posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w dniu 5 maja 2022 r.; Informacja po posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w dniu 8 czerwca 2022 r.; Informacja po posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w dniu 7 lipca 2022 r.; Informacja po posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w dniu 7 lipca 2022 r.; Informacja po posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w dniu 7 września 2022 r.

Jest to kolejna podwyżka po pierwszej od wielu miesięcy podwyżce z dnia 6 października 2021 r. oraz ogłoszonej 3 listopada, 8 grudnia 2021 r., 4 stycznia 2022 r. 8 lutego 2022 r. i 8 marca 2022 r., 6 kwietnia 2022 r., 5 maja 2022 r., 8 czerwca 2022 r., 7 lipca 2022 r.

Nie bez powodu wyszczególnione zostały trzy stopy procentowe: referencyjna, lombardowa i depozytowa. W dalszej części wpisu dowiesz się jakie są ich powiązania z oprocentowaniem twojego kredytu. Analizując zmiany oprocentowania kredytów skupiam się przede wszystkim na kredytach mieszkaniowych ale ogólne zasady dotyczą również innych kredytów, m.in. gotówkowych, samochodowych.

Rynki finansowe nie oczekiwały już na październikowym posiedzeniu RPP zmiany stóp, które były na tym samym poziomie od maja 2020 roku, ale dało się wyczuć, że taki scenariusz jest możliwy, szczególnie po wypowiedziach Prezesa NBP. Kolejna podwyżka ogłoszona w listopadzie była spodziewana ale  zaskoczyła skala podwyżek. Podwyżka grudniowa była już spodziewana i nawet już uwzględniona we wskaźniku WIBOR.

Uzasadnienie RPP zmiany stóp procentowych NBP

Zadaniem RPP jest prowadzenie polityki pieniężnej, która ma zapewnić stabilność polskiego złotego przy zachowaniu niskiego poziomu inflacji. Zgodnie z założeniami, celem jest inflacja w wysokości 2,5% i powinna mieścić się w przedziale +/- 1% punktu procentowego (pp). Przy obecnie notowanej przez GUS inflacji, konieczna była reakcja, aby ograniczyć jej negatywne skutki. Uzasadniając decyzję o zmianie stóp, RPP wskazuje w swoim komunikacie na kilka decydujących czynników inflacyjnych:

• wzrost cen surowców energetycznych (m.in. gazu ziemnego i ropy naftowej) oraz żywnościowych na rynkach światowych;
• wzrost krajowych cen energii elektrycznej i opłat za wywóz śmieci;
• problemów w transporcie międzynarodowym i funkcjonowaniu łańcuchów dostaw;
• obserwowane ożywienie gospodarcze, w tym wzrost dochodów gospodarstw domowych. 

Wpływ podwyżki stóp procentowych NBP na kredyty bankowe

Zacznijmy od pokazania, z czego składa się oprocentowanie kredytu. Oprocentowanie kredytu składa się ze wskaźnika referencyjnego (WIBOR) i marży banku. O ile marża banku zależy od polityki kredytowej danego banku udzielającego kredytu, o tyle wskaźnik referencyjny zależy w znacznym stopniu od polityki stóp procentowych.

Aby zrozumieć zasady ustalania oprocentowania kredytów należy wyjaśnić czym jest WIBOR. WIBOR to oprocentowanie po jakim banki pożyczają pieniądze między sobą, na tzw. rynku międzybankowym i zależy w duzej mierze od podstawowych stóp procentowych NBP, stopy depozytowej i lombardowej, ustalanych właśnie przez Radę Polityki Pieniężnej. 

Z kolei stopa referencyjna NBP, w uproszczeniu, jest narzędziem NBP mającym na celu regulowanie ilości pieniądza na rynku przez emisję bonów pieniężnych w ramach operacji otwartego rynku. Wysokość tej stopy, czyli opłacalność inwestowania w bony NBP dla banków, wpływa pośrednio na ustalanie wysokości stawki WIBOR.

Większa ilość pieniądza, którą banki “zainwestują” w NBP, oznacza mniej środków ogółem na kredyty i tym samym ostatecznie droższy staje się kredyt dla klienta. Droższy kredyt to sposób na walkę z rosnącą inflacją, czyli głównym celem polityki pieniężnej prowadzonej przez NBP i RPP.

O ile wzrośnie rata kredytu hipotecznego?

Jeżeli wiesz już, że WIBOR ma decydujący wpływ na oprocentowanie kredytu, zapewne zastanawiasz się ile będzie wynosić rata kredytu po podwyżkach stóp procentowych?

Wszystko zależy od rodzaju oprocentowania twojego kredytu. Czy kredyt jest oprocentowany:

• zmienną stopą procentową;
• stałą stopą procentową;
• okresowo stałą stopą procentową.

Szczegółowe wyjaśnienie każdego rodzaju stopy procentowej znajdziesz we wpisie: Jak liczone jest oprocentowanie kredytu mieszkaniowego?

Masz kredyt we frankach szwajcarskich? Przeczytaj artykuł: Co oznacza likwidacja LIBOR dla kredytu hipotecznego w CHF? SARON zamiast LIBOR 2022

W przypadku stałej stopy procentowej, ogłoszona zmiana stóp procentowych, nie ma żadnego znaczenia. Po prostu oprocentowanie jest niezmienne w trakcie całego okresu kredytu. Jeśli twój kredyt oprocentowany jest okresowo stałą stopą procentową, zmiana nie będzie miała wpływu na ratę i koszt kredytu do końca okresu obowiązywania stałej stopy procentowej (obowiązuje przez min. 5 lat od zawarcia umowy).

Inaczej sytuacja wygląda przy zmiennej stopie procentowej. Najczęściej stosowane w kredytach hipotecznych wskaźniki to trzy i sześciomiesięczny WIBOR (WIBOR 3M i WIBOR 6M). Ustalona stawka WIBOR obowiązuje przez odpowiednio okres trzech i sześciu miesięcy. To oznacza, że bank dokonuje weryfikacji bieżącego wskaźnika WIBOR i ustalając nowe oprocentowanie twojego kredytu, przelicza ratę kredytu na kolejny okres. Stąd termin wprowadzenia zmian oprocentowania twojego kredytu zależy od tego, kiedy przypada termin jego ustalenia. Teoretycznie szczęśliwcy, których kredyt jest oprocentowany według WIBOR 6M, jeśli właśnie minął termin ustalenia oprocentowania, mogą liczyć na prawie pół roku spokoju. W większości przypadków banki stosują jednak wskaźnik trzymiesięczny WIBOR 3M.

Większy problem mają osoby, które zamierzały właśnie zaciągnąć kredyt. Należy się spodziewać, że banki bardzo szybko, w ciągu kilku dni, zmienią oferty oprocentowania kredytów.

Paradoksalnie, na podwyżce stóp procentowych zyskały… osoby posiadające kredyt w obcej walucie. Taka sytuacja wynika z ubocznych skutków w postaci umocnienia polskiej waluty. Dzięki temu posiadacze kredytu w obcej walucie zapłacą mniej za wymianę waluty na spłatę kolejnej raty. Pytanie czy ten efekt będzie długotrwały. Na oprocentowanie kredytów walutowych zmiany stóp NBP nie mają żadnego bezpośredniego wpływu.

Wzrost stóp procentowych NBP ogłoszony 7 września 2022 r., powinien w najbliższym czasie spowodować wzrost oprocentowania o kolejne 0,25 pp. Jak to się przekłada na wysokość raty kredytowej możesz sprawdzić w kolejnym rozdziale?

Przykłady wzrostu raty miesięcznej i łącznego kosztu kredytu

Poniższa tabela przedstawia przykładowe wyliczenia zmiany rat kredytów mieszkaniowych (wariant rat równych) dla wybranych kwot kredytu i okresów kredytowania. Dla poniższych przykładów, przy skrajnym przypadku, jeśli do spłaty pozostało 400000 zł na okres 25 lat, rata wzrosła o ok. 1646 złotych (przy październikowej podwyżce było to tylko 83 zł, listopadowej 243 zł, grudniowej 354 zł, styczniowej 469 zł, lutowej 586 zł, marcowej o 767 zł, kwietniowej o 1018 zł, majowej o 1213 zł, czerwcowej 1413 zł, lipcowej 1549 zł).

Wyliczenia zmiany rat kredytów mieszkaniowych. O ile wzrośnie rata kredytu?

Chcesz się dowiedzieć jak się liczy ratę kredytu? Sprawdź wpis na blogu: Jak obliczyć ratę kredytu?

Kolejnym elementem, na który warto zwrócić uwagę, mając na uwadze kredyt długoterminowy, jest łączny koszt kredytu. O ile pojedyncza rata kredytowa wzrośnie o kilkadziesiąt złotych, to w perspektywie np. 25 lat, koszt kredytu wzrośnie znacząco. Oczywiście przez ten czas oprocentowanie kredytu może jeszcze wielokrotnie rosnąć lub spadać. Jednak osobom, które dopiero zaciągnęły kredyt, warto wskazać, że odsetki płatne w kolejnej racie kredytu liczone są od całego pozostałego kapitału do spłaty. Oznacza to, że udział odsetek w racie na początku kredytu jest dużo wyższy niż pod koniec umowy.

Wyliczenia zmiany rat kredytów mieszkaniowych

Jak widać w załączonej tabeli, co naturalne, im więcej lat i większa kwota kredytu, tym większą kwotę odsetek dopłacasz. Przykładowo, jeżeli w tym roku zaciągnąłeś kredyt mieszkaniowy, którego do spłaty pozostało 400000 zł i 25 lat, a stopy procentowe nie uległyby już zmianie, przy ratach równych, dopłacisz dodatkowo w odsetkach ok. 493762 złotych. To jest już 123% wartości samego kredytu. Po podwyżce październikowej było to tylko 25000 zł, co stanowiło 6% całego kredytu, w listopadzie 73000 zł i 18% wartości kredytu, w grudniu 106000 zł i 26% kredytu, w styczniu 140000 zł i 35 % kredytu, w lutym 175000 zł i 44% kredytu, w marcu 230000 zł i 58%, kwietniu o 305000 i 76%, maju o 363800 zł i 91%., czerwcu 423866 zł i ponad 100%. w lipcu 464759 zł i 116 %.

Mam nadzieję, że zaciągając kredyt byłeś świadomy możliwych podwyżek i zapoznałeś się z dokumentem dotyczącym ryzyka wzrostu stóp procentowych. Bank ma każdorazowo obowiązek poinformować kredytobiorcę o możliwym wzroście oprocentowania i konsekwencjami z tym związanymi.

Poniżej możesz sam sprawdzić w prostym kalkulatorze, ile będzie wynosić twoja rata kredytu, po tym jak Rada Polityki Pieniężnej już dwukrotnie podniosła stopy procentowe. W kalkulatorze wyliczysz jak zmieni się twoja miesięczna rata kredytu oraz jego łączny koszt odsetkowy. Podaj bieżącą kwotę kapitału pozostałego do spłaty (bez odsetek) oraz aktualne oprocentowanie (WIBOR + marża). Zakładając, że WIBOR wzrasta o 6,75 pp wpisz odpowiednio powiększoną wartość po zmianie np. przy aktualnym oprocentowaniu umowy 2,70% wpisz 9,45%.

Jeśli przewidujesz problemy w spłacie kredytu hipotecznego z powodu wzrostu raty kredytu przeczytaj o Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.

O ile może wzrosnąć rata kredytu hipotecznego Kalkulator

Co dalej ze stopami procentowymi?

Czy podwyżka stóp procentowych NBP od 7 października wpłynie znacząco na wysokość rat kredytowych? O ile ta jedna zmiana ma niewielki wpływ, to należy spodziewać się kolejnych podwyżek w niedługim czasie, a takie skumulowane podwyżki mogą odbić się znacząco na comiesięcznych ratach kredytowych a także na całkowitym koszcie kredytu.

Czy RPP zdecyduje się na dalsze podwyżki? Wszystko zależy od kolejnych danych dotyczących inflacji w Polsce. Przed wybuchem wojny w Ukrainie rynek spodziewał się w 2022 roku kolejnych podwyżek stóp procentowych do 4% na koniec roku. Obecna sytuacja sprawia, że w celu obrony waluty RPP może podnieść stopy procentowe na jeszcze wyższy poziom.

Sprawdź oferty kredytów hipotecznych w największych polskich bankach:

Jeśli jednak nie czujesz się na siłach samemu wybrać najlepszego dla siebie kredytu skorzystaj z pomocy doświadczonych ekspertów rynku kredytów hipotecznych, którzy pomogą w wybraniu odpowiedniego kredytu.