Sesje Elixir kiedy dojdzie przelew – godziny przelewów w bankach

Jedną z podstawowych funkcji banków jest umożliwianie dokonywania przelewów między nimi. Dokonując przelewów, m.in. opłacając rachunki, płacąc podatki, przesyłając pieniądze rodzinie, czasem robiąc to na ostatnią chwilę, chcemy by znalazły się na drugim rachunku jak najszybciej. Wiele osób zastanawia się, kiedy dojdzie przelew i jakie czynniki mają na to wpływ.

W Polsce, podstawową infrastrukturą dla rozliczeń międzybankowych w złotych polskich jest system Elixir, zarządzany przez Krajową Izbę Rozliczeniową S.A. (KIR). KIR pełni rolę kluczowego podmiotu infrastruktury polskiego systemu płatniczego. System Elixir obsługuje detaliczne rozliczenia międzybankowe w kraju. Niniejszy artykuł ma na celu wyjaśnienie zasad funkcjonowania sesji rozliczeniowych Elixir oraz czynników determinujących czas realizacji przelewów bankowych.

Czym są sesje Elixir?

Sesje Elixir to zdefiniowane w czasie okresy, w których banki uczestniczące w systemie Elixir prowadzonym przez Krajową Izbę Rozliczeniową S.A. (KIR) wymieniają drogą elektroniczną informacje dotyczące zleceń płatniczych w złotych polskich między tymi bankami. System Elixir umożliwia elektroniczną wymianę komunikatów rozliczeniowych oraz informacji pomiędzy uczestniczącymi bankami.

Jak księgowane są przelewy bankowe? Jak działają sesje Elixir?

W przypadku przelewów pomiędzy rachunkami jednego banku (lub banków posiadających swoje rachunki rozliczeniowe w jednej instytucji) są one realizowane niezwłocznie, w ciągu kilku sekund. 

Jeśli mamy do czynienia z przelewem pomiędzy dwoma bankami, potrzebne jest zaangażowanie podmiotu zewnętrznego, zajmującego się rozliczaniem transakcji, a wtedy przelew może iść od dwóch godzin, do (w skrajnych przypadkach) nawet 2 dni roboczych, czyli nie wliczając weekendów i świąt.

Przelewy w złotych między bankami są realizowane przez Krajową Izbę Rozliczeniową w ramach elektronicznego systemu rozliczeń międzybankowych Elixir. System umożliwia całodobowe przesyłanie elektronicznych, zaszyfrowanych tzw. komunikatów o transakcjach w formie polecenia przelewu, płatności podatkowych lub polecenia zapłaty, które są rozliczane codziennie, w dni robocze, w trakcie jednej z trzech sesji (poza poleceniem zapłaty).

W systemie Elixir, dzięki wzajemnej kompensacie, banki nie muszą angażować własnego kapitału w pełnej wysokości wypłacanych środków a rozliczana jest jedynie różnica pomiędzy przelewami przychodzącymi i wychodzącymi, w ramach rozrachunku w systemie SORBNET2 Narodowego Banku Polskiego.

Poniższy schemat przedstawia przykładowy proces wykonywania transakcji przelewu przez system Elixir.

Uczestnicy Elixir

Warto wiedzieć, że nie wszystkie banki uczestniczą bezpośrednio w Elixir. Aktualnie, na dzień 23 marca 2025 r., w systemie Elixir uczestniczy 37 banków, zgodnie z poniższą listą.

Źródło: strona internetowa Krajowej Izby Rozliczeniowej

Część banków funkcjonuje w systemie przelewów współpracując z bankiem uczestniczącym, jako bankiem pośredniczącym, który w ich imieniu przyjmuje wszystkie przelewy przychodzące i wychodzące. Warto wiedzieć, że dokonując przelewu przy pomocy bankowości elektronicznej, po wprowadzeniu numeru rachunku bankowego, nie pojawi się nazwa banku do którego kierujemy przelew, a właśnie nazwa banku pośredniczącego. Wynika to stąd, że nazwy banków są podstawiane na podstawie podanego numeru rozliczeniowego, a w przypadku banku nieuczestniczącego w Elixir, numer rozliczeniowy nie należy do niego, a właśnie do tego banku pośredniczącego.

Zasady działania sesji rozliczeniowych Elixir (sesje przychodzące i wychodzące)

W standardowym dniu roboczym, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy, odbywają się trzy sesje rozliczeniowe. Harmonogram tych sesji, ustalony przez KIR, przedstawia się następująco:

• Sesja nr 1 (poranna):
  • Otwarcie wejścia (przyjmowanie zleceń przez system): 16:00 dnia poprzedniego
  • Zamknięcie wejścia: 9:30
  • Przetwarzanie i rozliczenie: 9:30 – 10:30
  • Rozrachunek w systemie SORBNET2 (NBP): 10:30 – 11:00
  • Wyjście danych / udostępnienie raportów: od 11:00 / po 11:00
• Sesja nr 2 (popołudniowa):
  • Otwarcie wejścia: 9:30
  • Zamknięcie wejścia: 13:30
  • Przetwarzanie i rozliczenie: 13:30 – 14:30
  • Rozrachunek w systemie SORBNET2 (NBP): 14:30 – 15:00
  • Wyjście danych / udostępnienie raportów: od 15:00 / po 15:00
• Sesja nr 3 (wieczorna):
  • Otwarcie wejścia: 13:30
  • Zamknięcie wejścia: 16:00
  • Przetwarzanie i rozliczenie: 16:00 – 17:00
  • Rozrachunek w systemie SORBNET2 (NBP): 17:00 – 17:30
  • Wyjście danych / udostępnienie raportów: od 17:30 / po 17:30

Jednak w rzeczywistości w ramach sesji Elixir, w zależności od banku, przelewy możemy zlecać dużo krócej. Różnice są znaczne. W przypadku mBank, w ramach pierwszej sesji Elixir, zostaną przesłane tylko przelewy zlecone do godziny 5:55, ale z drugiej strony, w Banku Pocztowym maksymalnie do godziny 9:00. W drugiej sesji kilka banków przyjmuje przelewy do 12:30 a w trzeciej maksymalnie do 15:30 o czym w dalszej części.

Należy zaznaczyć, iż w dniach 24 grudnia oraz w ostatnim dniu roboczym w roku realizowane są jedynie pierwsza i druga sesja rozliczeniowa.

W odróżnieniu od przelewów międzybankowych, zlecenia realizowane w obrębie rachunków prowadzonych w tym samym banku są księgowane niezwłocznie, bez pośrednictwa sesji Elixir.

Działanie systemu Elixir opiera się na mechanizmie kompensaty (nettingu). System wyznacza pozycje netto poszczególnych banków, uwzględniając różnicę między kwotami przelewów przychodzących i wychodzących. KIR przekazuje do Narodowego Banku Polskiego instrukcje rozrachunkowe, na podstawie których następuje wzajemne przekazanie środków między bankami. Po potwierdzeniu dokonania rozrachunku przez NBP, środki są udostępniane na rachunkach odbiorców. W celu zapewnienia bezpieczeństwa, wszelkie rozliczenia oraz informacje przetwarzane przez system Elixir są szyfrowane z wykorzystaniem elektronicznego podpisu Szafir.

Godziny graniczne przyjmowania zleceń przez banki

Istotnym aspektem wpływającym na terminowość realizacji przelewów jest fakt, iż banki mogą ustalać własne, wcześniejsze godziny graniczne przyjmowania zleceń płatniczych od klientów niż te wynikające bezpośrednio z harmonogramu sesji Elixir. Różnice te wynikają z kilku czynników:

• Konieczność przeprowadzenia weryfikacji poprawności danych oraz przeciwdziałania nieprawidłowościom.
• Potrzeba przygotowania wewnętrznych rozliczeń, zestawień i raportów dotyczących przekazywanych zleceń.
• Zarządzanie płynnością finansową banku.
• Struktura opłat w systemie Elixir, która może preferować wcześniejsze składanie zleceń.

Z tego powodu, zlecenie przelewu złożone w banku nawet na krótko przed zamknięciem wejścia danej sesji Elixir przez KIR, może zostać zakwalifikowane do kolejnej sesji. Godziny graniczne przyjmowania przelewów wychodzących są ustalane indywidualnie przez poszczególne banki i mogą się znacząco różnić. Z tego względu, zaleca się weryfikowanie szczegółowych informacji dotyczących godzin granicznych bezpośrednio na stronach internetowych lub w systemach bankowości elektronicznej swojego banku.

Czas realizacji księgowania środków na koncie odbiorcy

Czas, w jakim środki dotrą na rachunek odbiorcy, jest wypadkową sesji wychodzącej banku nadawcy oraz sesji przychodzącej banku odbiorcy. Minimalny czas rozliczenia przelewu międzybankowego w systemie Elixir wynosi około dwóch godzin. Orientacyjne godziny księgowania przelewów przychodzących przez banki są często zbliżone do godzin zakończenia rozrachunku w NBP, niemniej jednak mogą wystąpić pewne opóźnienia wynikające z wewnętrznych procedur banku odbiorcy.

Na dokładny czas zaksięgowania środków mogą wpływać następujące czynniki:

• Dzień tygodnia (np. zwiększona liczba transakcji w poniedziałki).
• Obciążenie systemów przetwarzania płatności w danym banku.
• Wewnętrzne procedury operacyjne banku odbiorcy.

Zlecenia przelewów złożone po godzinach granicznych ustalonych przez bank zostaną skierowane do realizacji w najbliższym dniu roboczym. Należy również pamiętać, że międzybankowe przelewy realizowane w systemie Elixir nie są księgowane w weekendy oraz w dni ustawowo wolne od pracy. Przelewy zlecone w te dni zostaną przetworzone w najbliższym dniu roboczym.

Generalnie, można przyjąć zasadę, iż przelewy zlecone do około południa (orientacyjnie do godziny 12:00) mają największą szansę dotrzeć na konto odbiorcy jeszcze tego samego dnia roboczego. Niemniej jednak, nie stanowi to gwarancji, a ostateczny termin zależy od wspomnianych wcześniej czynników oraz indywidualnych harmonogramów banków.

Ile czasu idzie przelew między bankami? – przykłady

Realizując przelew w bankowości internetowej lub mobilnej, większość banków udostępnia informację z przewidywanym terminem dotarcia przelewu do odbiorcy. Warto jednak pamiętać, że wykonując przelew na kilka chwil przed graniczną godziną przelewów, może zostać przetworzony przez system już po zamknięciu sesji i bank opóźni jego realizację nawet do następnego dnia. 

W przypadku wysłania przelewu po godzinie granicznej, zostanie on zrealizowany następnego dnia roboczego. Jeżeli przelew zlecimy w weekend np. sobotę, na rachunku odbiorcy powinien znaleźć w najbliższym dniu roboczym (zapewne w poniedziałek, jeśli nie jest to święto) między godziną 10:00 a 12:00, w zależności od banku.

W jakich godzinach są sesje bankowe?

Sesje przelewów bankowych dzieli się na:

• sesje przelewów przychodzących (kiedy przelewy otrzymane z Elixir pojawią się na Twoim koncie);
• sesje przelewów wychodzących (kiedy zlecone przelewy zostaną przekazane do systemu Elixir).

Podane godziny przelewów przychodzących są godzinami orientacyjnymi. Godzina pojawienia się środków na koncie jest uzależniona od innych czynników, m.in. od liczby otrzymanych przelewów w danej sesji. Godziny dla przedsiębiorstw i korporacji mogą się różnić i często sesje są rozliczane wcześniej niż dla klientów indywidualnych.

Graniczne godziny realizacji krajowych przelewów wychodzących w polskich złotych dla klientów indywidualnych różnią się od godzin określonych przez Krajową Izbę Rozliczeniową dla poszczególnych sesji oraz różnią się pomiędzy bankami. Różnica w godzinach granicznych zakończenia przyjmowania przelewów może wynosić od pół do trzech godzin przed zamknięciem wejścia danej sesji.

Warto pamiętać, że niektóre banki ustalają wcześniejsze godziny składania poleceń przelewów w oddziałach. Wcześniejsze godziny przyjmowania przelewów dotyczą w dużej mierze banków spółdzielczych i SKOK-ów, które zazwyczaj działają w ramach zrzeszeń i rozliczenia odbywają się przez bank zrzeszający, np. Bank BPS.

Poniżej znajduje się lista banków, w której znajdują się sesje wychodzące i wchodzące w wybranych bankach.

Jeśli powyższe godziny przelewów wychodzących i przychodzących porównamy z harmonogramem sesji Elixir można zauważyć, że poszczególne banki rozliczają transakcje według wewnętrznie ustalonych godzin. W związku z tym, że jeden bank może później przekazywać dane o zleconych przelewach np. w pierwszej sesji do godziny 9:00, z kolei drugi bank wcześniej rozliczać przelewy przychodzące np. w pierwszej sesji do godziny 10:30, czas wykonania przelewu, w tym w trakcie jednej sesji (wychodzącej i przychodzącej), może znacząco się różnić.

Przykłady:

1. Wysyłasz przelew z Alior Banku do Banku Millennium w poniedziałek o godz. 11:15. Zgodnie z tabelą godzin granicznych przelew wyjdzie z Alior Banku o godz. 12:20 (II sesja wychodząca) i znajdzie się najpóźniej w Banku Millennium ok. godz. 15:20 (II sesja przychodząca).
2. Jeśli zlecisz przelew z Citi Handlowy do Credit Agricole we środę o godz. 12:45, odbiorca otrzyma środki ok. godz. 17:00 tego samego dnia.
3. Zlecony przelew w mBanku, w piątek o godz. 14:00, powinien pojawić się w Banku BNP Paribas, w poniedziałek ok. godz. 12:00.

Godziny w okresie świątecznym

W Wigilię, 24 grudnia oraz w ostatnim dniu roboczym roku (nie zawsze jest to w Sylwester 31 grudnia) są realizowane wyłącznie pierwsza (poranna) oraz druga (popołudniowa) sesje rozliczeniowe. Jeżeli chcemy, aby przelew dotarł jeszcze tego samego dnia do odbiorcy, należy wykonać go do godziny granicznej Sesji I w powyższej tabeli godzin przelewów wychodzących.

Należy pamiętać, że większość banków ustala własne godziny przyjmowania przelewów w dniach przedświątecznych.

Alternatywne metody realizacji pilnych przelewów

W sytuacjach wymagających niezwłocznego przekazania środków, system Elixir może okazać się niewystarczający ze względu na swój sesyjny charakter. W takich przypadkach dostępne są alternatywne metody przelewów:

• Przelewy natychmiastowe (np. Express Elixir, BlueCash): Umożliwiają transfer środków w ciągu kilku minut, jednak zazwyczaj wiążą się z dodatkową opłatą i mogą posiadać określone limity kwotowe.
• Przelewy na telefon BLIK: Szybka i wygodna metoda transferu, ograniczona zazwyczaj limitem kwotowym.
• Przelewy wewnętrzne: Realizowane natychmiastowo w ramach tego samego banku.
• Przelewy zagraniczne (SWIFT, SEPA): Realizowane poza systemem Elixir, z odrębnymi harmonogramami i procedurami.

Rekomendacje dotyczące terminowości przelewów

W celu zminimalizowania ryzyka opóźnień w realizacji przelewów, zaleca się:

• Zweryfikowanie godzin granicznych przyjmowania przelewów wychodzących w swoim banku. Informacje te są zazwyczaj dostępne na stronach internetowych banków lub w systemach bankowości elektronicznej.
• Planowanie przelewów z odpowiednim wyprzedzeniem, szczególnie w przypadku pilnych płatności.
• Uwzględnianie weekendów oraz dni świątecznych, które wydłużają czas realizacji przelewów międzybankowych.
• W sytuacjach nagłych, rozważenie skorzystania z przelewów natychmiastowych lub systemu BLIK.
• Monitorowanie komunikatów i informacji udostępnianych przez bank dotyczących przewidywanego czasu realizacji przelewu.

Podsumowanie

System Elixir stanowi fundament rozliczeń międzybankowych w Polsce, zapewniając sprawną i bezpieczną wymianę środków. Zrozumienie harmonogramu sesji Elixir oraz indywidualnych godzin granicznych przyjmowania zleceń przez banki jest kluczowe dla przewidywania terminu realizacji przelewów. Planowanie transakcji z uwzględnieniem tych czynników pozwoli na efektywne zarządzanie finansami i uniknięcie potencjalnych opóźnień. W przypadku pilnych transferów, warto rozważyć alternatywne metody przelewów natychmiastowych.

Słownik kluczowych terminów

• Elixir: Elektroniczny system rozliczeń międzybankowych w Polsce, zarządzany przez Krajową Izbę Rozliczeniową S.A. (KIR), służący do wymiany zleceń płatniczych w złotych polskich między bankami uczestniczącymi.
• Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. (KIR): Instytucja odpowiedzialna za prowadzenie i nadzór nad systemem rozliczeń międzybankowych Elixir oraz innymi systemami płatności w Polsce.
• Sesje Elixir: Zdefiniowane w czasie okresy w dni robocze, w których banki uczestniczące w systemie Elixir wymieniają elektronicznie informacje o przelewach. W standardowym dniu roboczym odbywają się trzy sesje.
• Sesja przychodząca: Określony czas, w którym bank odbiorcy przetwarza i księguje na kontach klientów środki otrzymane z systemu Elixir.
• Sesja wychodząca: Określony czas, do którego bank nadawcy przyjmuje zlecenia przelewów od klientów, które zostaną przekazane do systemu Elixir w ramach danej sesji.
• Godziny graniczne: Wcześniejsze terminy ustalane indywidualnie przez banki, do których przyjmują zlecenia przelewów wychodzących od klientów, aby mogły one zostać zrealizowane w ramach danej sesji Elixir.
• SORBNET2: System rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym prowadzony przez Narodowy Bank Polski, w którym dokonuje się ostateczny rozrachunek między bankami po każdej sesji Elixir.
• Kompensata (netting): Mechanizm rozliczeń w systemie Elixir, polegający na wzajemnym potrącaniu należności między bankami, dzięki czemu rozliczana jest jedynie różnica między przelewami przychodzącymi i wychodzącymi.
• Przelew natychmiastowy (Express Elixir, BlueCash): Usługa umożliwiająca niemal natychmiastowe przekazanie środków między różnymi bankami, działająca poza sesjami Elixir, zazwyczaj za dodatkową opłatą.
• Przelew wewnętrzny: Przelew realizowany między dwoma rachunkami prowadzonymi w tym samym banku, zwykle księgowany natychmiastowo