W Polsce, począwszy od 14 marca 2024 roku, zaostrzone zostały przepisy dotyczące pijanych kierowców, wprowadzając możliwość konfiskaty pojazdu. Kodeks karny precyzuje warunki, na jakich sąd może orzec przepadek pojazdu w przypadku prowadzenia go pod wpływem alkoholu. Ta zmiana prawna wprowadza dodatkowe konsekwencje dla osób, które decydują się na jazdę w stanie nietrzeźwości. Konfiskata pojazdu a leasing lub kredyt – niemniej sytuacja wygląda inaczej, gdy pojazd nie jest własnością kierowcy, lecz jest przedmiotem leasingu, wynajmu długoterminowego lub jest finansowany z kredytu.
Konsekwencje konfiskaty mogą mieć znaczący wpływ na dalsze zobowiązania wynikające z leasingu lub kredytu. Jeśli sąd zdecyduje o przepadku pojazdu, może to prowadzić do skomplikowanych sytuacji prawnych i finansowych zarówno dla osób prywatnych, jak i firm. W kontekście pojazdów używanych do celów zawodowych, prawo przewiduje pewne wyjątki, które mogą chronić interesy pracodawców, którzy nie byli świadomi przestępnego zachowania swoich pracowników.
Kluczowe informacje warte zapamiętania – konfiskata pojazdu a leasing lub kredyt:
- Sąd może orzec przepadek pojazdu pijanego kierowcy.
- Konfiskata pojazdu wpływa na zobowiązania leasingowe i kredytowe.
- Przepisy uwzględniają ochronę interesów pracodawców w przypadku pojazdów służbowych.
Podstawy prawne konfiskaty pojazdu
W odpowiedzi na narastającą konieczność penalizacji pijanych kierowców, polskie prawo wprowadziło rygorystyczne rozwiązania. Konfiskata pojazdu staje się realną konsekwencją naruszenia przepisów dotyczących prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu.
Nowelizacja kodeksu karnego
Na mocy nowelizacji kodeksu karnego, która weszła w życie 14 marca 2024 roku, za jazdę w stanie nietrzeźwości ustawodawca przewidział możliwość stosowania przez sąd najwyższej sankcji w postaci konfiskaty pojazdu. Przepisy te są efektem działań Ministerstwa Sprawiedliwości, które dąży do zwiększenia bezpieczeństwa drogowego oraz do zapewnienia silniejszego efektu odstraszającego. Art. 178 §3 kodeksu karnego oraz art. 178a §5 k.k. wprowadzają przepadek pojazdu, który może dotyczyć samochodów prywatnych, a w przypadku użytkowanych w ramach umów leasingowych lub kredytowych – rekompensatę.
Kluczowe zapisy:
- Art. 178 §3 k.k.: możliwość konfiskaty pojazdu po alkoholu w przypadku spowodowania wypadku
„W razie skazania, o którym mowa w § 1 lub 1a, sąd może orzec przepadek, o którym mowa w art. 44b, a orzeka go, jeżeli zawartość alkoholu w organizmie sprawcy była wyższa niż 1 promil we krwi lub 0,5 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo prowadziła do takiego stężenia.”
- Art. 44b § 1-5 k.k.: szczegółowe regulacje dotyczące ustalenia własności (m.in. w przypadku leasingu, najmu, kredytu) oraz wartości przedmiotu konfiskaty
„W wypadkach wskazanych w ustawie sąd orzeka przepadek pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w ruchu lądowym.” Więcej informacji poniżej w artykule.
- Art. 178a §5 k.k.: szczegółowe regulacje dotyczące warunków konfiskaty
„Sąd orzeka przepadek, o którym mowa w art. 44b, w razie popełnienia przestępstwa określonego w § 1 lub 4, chyba że zawartość alkoholu w organizmie sprawcy przestępstwa określonego w § 1 była niższa niż 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo nie prowadziła do takiego stężenia. Sąd może odstąpić od orzeczenia przepadku, jeżeli zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.”
Wyjątek od konfiskaty określa art. 44 b § 5, gdzie wskazano, że wydanie orzeczenia o przepadku pojazdu lub jego wartości zastępczej nie następuje, kiedy taka decyzja jest niewykonalna lub niepraktyczna ze względu na to, że pojazd został przez sprawcę utracony, zniszczony lub poważnie uszkodzony.
Procedura konfiskaty pojazdu pijanego kierowcy
Procedura konfiskaty samochodu w przypadku prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości jest ściśle regulowana prawem. Kluczowymi uczestnikami tego procesu są policja i prokuratura, których działania są szczegółowo określone przez kodeks postępowania karnego.
Rola policji w konfiskacie
Policja jest pierwszą instytucją, która interweniuje przy zatrzymaniu nietrzeźwego kierowcy. Funkcjonariusze oceniają stan trzeźwości kierowcy za pomocą alkomatu lub kierują na badanie krwi, a w przypadku stwierdzenia stężenia alkoholu przekraczającego dozwoloną normę, podejmują kroki w celu zabezpieczenia pojazdu. Jeśli stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu kierowcy przekroczy 0,5 promila, czyn ten kwalifikuje się jako przestępstwo. W takiej sytuacji, policja zatrzymuje prawo jazdy i może zainicjować procedurę konfiskaty pojazdu. Jeżeli pojazd jest przedmiotem leasingu lub kredytu, sytuacja wymaga szczegółowej analizy, która przekazywana jest w ręce prokuratury.
Zadania prokuratury
Prokurator, po otrzymaniu materiałów zebranych przez policję, decyduje o dalszych działaniach. Ma do dyspozycji instrumenty prawne umożliwiające przeprowadzenie konfiskaty samochodu. W przypadku, gdy pijany kierowca jest zarazem właścicielem pojazdu, procedura konfiskaty jest stosunkowo prosta. Prokurator występuje z wnioskiem do sądu o przepadek pojazdu, wskazując na wykonane przestępstwo prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości.
Czy obowiązuje konfiskata samochodu, gdy jest przedmiotem umowy leasingu lub kredytu?
Jeśli chodzi o pojazdy w leasingu lub kredycie, to nowe przepisy uwzględniają sytuację, w której auto nie jest własnością kierowcy. W przypadku, gdy nietrzeźwy kierowca prowadzi auto w leasingu, leasingodawca nie traci swojego pojazdu. Zamiast tego, kierowca musi zapłacić kwotę równą wartości rynkowej pojazdu na dzień popełnienia przestępstwa.
Zgodnie z § 2 Art. 44b ustawy, gdy w momencie dokonania przestępstwa, pojazd nie był wyłączną własnością osoby dopuszczającej się czynu, bądź po jego popełnieniu pojazd został sprzedany, przekazany w darowiźnie lub ukryty, a pojazd podlega konfiskacie, podejmowana jest decyzja o konfiskacie wartości równowartości pojazdu. Za równowartość pojazdu przyjmuje się kwotę określoną w ubezpieczeniu pojazdu na rok, w którym dokonano przestępstwa.
W przypadku braku takiej polisy ustala się średnią cenę rynkową odpowiadającego pojazdu, biorąc pod uwagę markę, model, rok produkcji, typ nadwozia, rodzaj napędu, typ silnika, jego pojemność lub moc, a także szacowany przebieg pojazdu prowadzonego przez przestępcę, opartą na dostępnych informacjach, bez konieczności angażowania do tego celu eksperta (biegłego).
W § 3 Art. 44b doprecyzowano, jeśli nie można ustalić średniej ceny rynkowej pojazdu, zgodnie z określonymi procedurami, z powodu wyjątkowych właściwości tego samochodu, należy zwrócić się o ekspertyzę do specjalisty.
W jaki sposób konfiskata pojazdu wpływa na umowę leasingową lub kredytową?
Osoby używające samochodów w leasingu lub na wynajmie nie muszą obawiać się konfiskaty pojazdów. Jednak ustawa przewiduje w takiej sytuacji inne rozwiązania, które odczują w swoich finansach.
Konfiskata samochodu w wyniku prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości zazwyczaj skutkuje naruszeniem postanowień umowy leasingowej lub kredytowej. W ekstremalnych sytuacjach, oprócz konieczności zapłaty znacznej kwoty, pijany kierowca musi się także przygotować na możliwość rozwiązania umowy przez leasingodawcę. W praktyce skutkuje to nałożeniem dodatkowych, wysokich kar umownych.
Leasingobiorca zobowiązany jest do przestrzegania warunków umowy leasingu, w tym nieprowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości. Naruszenie tych zasad może skutkować koniecznością pokrycia przez leasingobiorcę pełnej wartości rynkowej pojazdu.
Konsekwencje prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu przez zawodowych kierowców
Art. 44 b § 4 określa, że w przypadku konfiskaty pojazdu lub jego równowartości określonej według powyższych zasad, decyzja o przepadku nie jest wydawana, gdy osoba kierująca pojazdem nie była jego właścicielem, a działania kierowcy związane były z wykonywaniem obowiązków zawodowych lub służbowych, które obejmowały prowadzenie pojazdu na potrzeby pracodawcy. W takiej sytuacji, sąd nakłada obowiązek zapłaty na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej kwoty minimalnej w wysokości 5 000 złotych.
Wpisanie do rejestru dłużników w przypadku nietrzeźwego kierowcy
Należy mieć świadomość, iż istnieje ryzyko wpisania do rejestru dłużników w przypadku, kiedy nietrzeźwa osoba prowadząca pojazd nie jest jego właścicielem. Taka osoba może zostać obciążona równowartością tegoż samochodu, bez względu na to, czy jego cena wynosi kilka, czy kilkaset tysięcy złotych.
Na mocy istniejącego prawa, zakład ubezpieczeń ma prawo wystąpić z roszczeniem regresywnym, to znaczy domagać się odzyskania środków wypłaconych tytułem odszkodowań, gdy szkoda została wyrządzona przez osobę prowadzącą pojazd pod wpływem alkoholu. Taka możliwość jest również dostępna, jeżeli prowadzący nie posiadał wymaganego prawa jazdy, czy też opuścił miejsce zdarzenia. W takich przypadkach, firma ubezpieczeniowa zrekompensuje straty poszkodowanym, lecz będzie dążyć do odzyskania tych środków od osoby odpowiedzialnej za wypadek. Konsekwencje finansowe takiej sytuacji mogą być bardzo duże.
W przypadku, gdy osoba kierująca pojazdem, którą firma ubezpieczeniowa obciążyła obowiązkiem zapłaty odszkodowania za szkody powstałe w wyniku zdarzenia drogowego pod wpływem alkoholu, nie ureguluje należności, wówczas ubezpieczyciel może wpisać jej dane do rejestru dłużników prowadzonego przez Biuro Informacji Gospodarczej.
Bez względu na wysokość zadłużenia, informacje o długu mogą utrudnić, między innymi, otrzymanie kredytu, leasingu, czy zawarcie umowy z siecią komórkową. Wiele instytucji finansowych i firm przeprowadza weryfikację potencjalnych kontrahentów w Rejestrze Dłużników przed finalizacją jakiejkolwiek umowy.
Podsumowanie
W Polsce z dniem 14 marca 2024 roku wprowadzono nowe przepisy dotyczące konfiskaty pojazdów w przypadku prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu. Obecne prawo stanowi, że sąd orzeka przepadek pojazdu w przypadku, gdy kierowca zostanie złapany na jazdę w stanie nietrzeźwości.
Dla pojazdów leasingowanych lub w wynajmie długoterminowym obowiązują specjalne zasady. Choć samochody te nie podlegają bezpośrednio konfiskacie, nietrzeźwi kierowcy mogą zostać obciążeni karą finansową równą wartości pojazdu.
W sytuacji, gdy nie doszło do wypadku drogowego oraz istnieją szczególne okoliczności, sąd może zastosować odstępstwo od reguły przepadku pojazdu. Takie przypadki będą rozpatrywane indywidualnie.
| Konfiskata pojazdu a leasing lub kredyt | Możliwość konfiskaty |
|---|---|
| Własność | Tak |
| Leasing | Nie |
| Wynajem długoterminowy | Nie |
Wprowadzone przepisy mają zniechęcać do prowadzenia pojazdów po spożyciu alkoholu i podnosić świadomość społeczną na temat konsekwencji takich działań. Sąd może teraz nałożyć rygorystyczną sankcję w postaci przepadku pojazdu, co stanowi istotny krok w przeciwdziałaniu pijanym kierowcom.
Najczęściej zadawane pytania – konfiskata pojazdu a leasing lub kredyt
W odpowiedzi na nowo wprowadzone przepisy regulujące konfiskatę pojazdów za jazdę po pijanemu, w tym przypadki dotyczące samochodów w leasingu czy na kredyt, wiele osób ma wątpliwości co do możliwości odzyskania pojazdu.
