Rzecznik Finansowy odgrywa istotną rolę w zabezpieczaniu interesów konsumentów, zapewniając, że ich prawa są respektowane przez uczestników rynku. Jednym z istotnych narzędzi wsparcia dla kredytobiorców, szczególnie w trudnych czasach, są „wakacje kredytowe” – mechanizm pozwalający na czasowe zawieszenie spłaty zobowiązań.
W okresie pandemii COVID-19, gdy wielu Polaków zmagało się z problemami finansowymi, możliwość odroczenia spłaty kredytu stała się niezwykle popularna. Jednakże, jak pokazała sprawa przeciwko Santander Bank Polska S.A., nie zawsze pomoc oferowana klientom była wolna od kontrowersyjnych praktyk.
Niniejszy artykuł ma na celu szczegółowe omówienie wyroku w sprawie Rzecznika Finansowego przeciwko Santander Bank Polska S.A., ze szczególnym uwzględnieniem jego znaczenia dla kredytobiorców, zwłaszcza tych posiadających kredyty frankowe. Analizie poddane zostaną klauzule stosowane przez bank w aneksach do umów „wakacji kredytowych”, które zdaniem Rzecznika Finansowego naruszały interesy konsumentów.
Kluczowe informacje warte zapamiętania – Rzecznik Finansowy przeciwko Santander Bank Polska wyrok w sprawie wakacji kredytowych i jego konsekwencje:
- Wyrok zakazujący Santander Bank Polska S.A. stosowania klauzul salda i niesporności w aneksach dotyczących „wakacji kredytowych”, co miało chronić kredytobiorców przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi.
- Działania Rzecznika Finansowego zmierzające do ochrony interesów klientów podmiotów rynku finansowego, w tym wystąpienie z wnioskiem o zabezpieczenie roszczeń i pozwem przeciwko bankowi.
- Znaczenie wyroku dla kredytobiorców frankowych, ponieważ klauzule stosowane przez bank mogły utrudniać dochodzenie roszczeń od banku w przyszłości.
Kim jest Rzecznik Finansowy i dlaczego wystąpił przeciwko Santander Bank Polska S.A.?
Rzecznik Finansowy jest instytucją, której zadaniem jest ochrona interesów klientów podmiotów rynku finansowego, takich jak banki, firmy ubezpieczeniowe czy fundusze inwestycyjne. Działając na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowych, Rzecznik Finansowy ma prawo występować z żądaniami zaprzestania stosowania nieuczciwych praktyk, składania oświadczeń o określonej treści lub zapłaty sumy pieniężnej na cel społeczny.
W przypadku Santander Bank Polska S.A., Rzecznik Finansowy zakwestionował stosowanie tzw. klauzul salda i niesporności w aneksach do umów „wakacji kredytowych„. Klauzule te, zdaniem Rzecznika, mogły utrudniać lub zniechęcać kredytobiorców, szczególnie frankowych, do dochodzenia roszczeń od banku w przyszłości. Działania Rzecznika Finansowego w tej sprawie miały na celu ochronę interesów ogółu klientów podmiotów rynku finansowego.
Przebieg postępowania sądowego
Sprawa przeciwko Santander Bank Polska S.A. miała swój początek 7 maja 2020 r., kiedy to Rzecznik Finansowy wystąpił z wnioskiem o zabezpieczenie roszczeń. Pięć dni później, 12 maja 2020 r., Sąd Okręgowy w Warszawie przychylił się do tego wniosku, udzielając zabezpieczenia roszczenia w przedmiocie zaniechania nieuczciwej praktyki rynkowej.
1 czerwca 2020 r. Rzecznik Finansowy wniósł pozew przeciwko bankowi, żądając zaniechania stosowania klauzul niesporności i salda w aneksach dotyczących odroczenia spłaty kredytu w związku z COVID-19. Santander Bank Polska S.A. złożył zażalenie na postanowienie o zabezpieczeniu pozwu, jednak 22 października 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił to zażalenie.
25 czerwca 2021 r. Sąd Okręgowy w Warszawie wydał wyrok w sprawie, zakazując Santander Bank Polska S.A. stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych, polegających na stosowaniu klauzul salda i niesporności w aneksach dotyczących „wakacji kredytowych”.
Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 7 lutego 2025 r. ostatecznie zakończył spór, odmawiając przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej Santander Bank Polska S.A.
Kluczowe aspekty wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
25 czerwca 2021 r. Sąd Okręgowy w Warszawie wydał wyrok, w którym zakazał Santander Bank Polska S.A. stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych, polegających na stosowaniu klauzuli salda i klauzuli niesporności w aneksach dotyczących „wakacji kredytowych”.
Klauzula salda definiowana była jako oświadczenie kredytobiorcy, iż potwierdza wysokość zadłużenia z tytułu kredytu wynikającą z dotychczasowej obsługi kredytu wg stanu na dzień złożenia wniosku. Z kolei klauzula niesporności stanowiła potwierdzenie, że bank posiada niesporną wierzytelność wobec kredytobiorcy.
Sąd nakazał również bankowi umieszczenie na swojej stronie internetowej oświadczenia o stosowaniu nieuczciwych praktyk rynkowych.
Uzasadnienie wyroku i jego wpływ na kredytobiorców frankowych
Sąd Okręgowy w Warszawie uznał, że klauzule stosowane przez bank mogły utrudniać lub zniechęcać posiadaczy kredytów frankowych do dochodzenia roszczeń od banku. Wprowadzenie takich zapisów do aneksów umów mogło sugerować, że kredytobiorca akceptuje warunki umowy kredytowej i nie będzie w przyszłości kwestionował jej ważności.
Wyrok ten stanowi istotny sygnał dla podmiotów rynku finansowego, które muszą respektować prawo i nie wykorzystywać trudnej sytuacji konsumentów.
Stanowisko Rzecznika Finansowego
„Zapadły w ubiegły piątek wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie oceniam jako niezwykle ważny dla klientów podmiotów rynku finansowego… Bez wątpienia kwestionowane postanowienia umowne nie powinny się znaleźć w aneksach do umów… Powinny było one stanowić pomoc dla kredytobiorców, a nie okazję do pogorszenia ich sytuacji prawnej na korzyść banku” – podkreślił dr hab. Mariusz Golecki, prof. ucz., Rzecznik Finansowy.
Rzecznik Finansowy podkreślił, że działania jego urzędu są przejawem troski o interesy klientów dotkniętych skutkami pandemii COVID-19. Zaapelował również do banków o respektowanie prawa i uczciwe traktowanie konsumentów.
Co powinni zrobić kredytobiorcy, którzy skorzystali z „wakacji kredytowych” w Santander Bank Polska S.A.?
Kredytobiorcy, którzy skorzystali z wakacji kredytowych w Santander Bank Polska S.A., powinni dokładnie sprawdzić aneksy do umów pod kątem obecności klauzul salda i niesporności. Wyrok sądu może być istotnym argumentem w sporach sądowych z bankiem, jeśli takie klauzule zostały zastosowane.
W razie wątpliwości, zaleca się skonsultowanie się z prawnikiem lub Biurem Rzecznika Finansowego, które udzielą fachowej pomocy i wsparcia.
Podsumowanie i wnioski
Wyrok w sprawie Rzecznika Finansowego przeciwko Santander Bank Polska S.A. ma fundamentalne znaczenie dla ochrony praw konsumentów na rynku finansowym, zwłaszcza w kontekście „wakacji kredytowych” i kredytów frankowych. Pokazuje, że instytucje finansowe powinny działać zgodnie z dobrymi obyczajami i nie wykorzystywać trudnej sytuacji konsumentów.
Artykuł ten stanowi zachętę do aktywnego dochodzenia swoich praw i korzystania z dostępnych środków prawnych. Na stronie internetowej Rzecznika Finansowego (https://rf.gov.pl/) można znaleźć szereg przydatnych informacji i uzyskać pomoc w sporach z podmiotami rynku finansowego.
Słownik kluczowych pojęć
- Rzecznik Finansowy: Państwowa instytucja w Polsce, której zadaniem jest ochrona interesów klientów podmiotów rynku finansowego, takich jak banki, firmy ubezpieczeniowe i fundusze inwestycyjne. Rzecznik Finansowy ma uprawnienia do występowania z żądaniami zaprzestania nieuczciwych praktyk rynkowych.
- Santander Bank Polska S.A.: Bank, który był stroną w postępowaniu sądowym z Rzecznikiem Finansowym w związku ze stosowaniem określonych klauzul w aneksach do umów kredytowych.
- Wakacje kredytowe: Mechanizm umożliwiający czasowe zawieszenie spłaty rat kredytu, oferowany kredytobiorcom w trudnej sytuacji finansowej, np. w okresie pandemii COVID-19.
- Kredyty frankowe: Kredyty denominowane lub indeksowane do franka szwajcarskiego (CHF). Sprawa dotyczyła aneksów do umów kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej.
- Klauzula salda: Postanowienie umowne, w którym kredytobiorca potwierdza wysokość zadłużenia z tytułu kredytu na dany dzień. Sąd uznał, że stosowanie klauzuli salda w aneksach do umów jest nieuczciwą praktyką rynkową.
- Klauzula niesporności: Postanowienie umowne, w którym kredytobiorca potwierdza, że bank posiada niesporną wierzytelność wobec niego. Sąd uznał, że stosowanie klauzuli niesporności w aneksach do umów jest nieuczciwą praktyką rynkową.
- Nieuczciwa praktyka rynkowa: Działanie przedsiębiorcy sprzeczne z dobrymi obyczajami i powodujące istotne zniekształcenie zachowania rynkowego przeciętnego konsumenta. Sąd Apelacyjny w Warszawie uznał, że bank stosował nieuczciwą praktykę rynkową, naruszając prawa konsumentów.
- Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie: Orzeczenie z dnia 25 czerwca 2021 r., w którym zakazano Santander Bank Polska S.A. stosowania klauzul salda i niesporności w aneksach dotyczących „wakacji kredytowych”.
- Postępowanie zabezpieczające: Działanie Rzecznika Finansowego, polegające na złożeniu wniosku o zabezpieczenie roszczeń przeciwko Santander Bank Polska S.A., co zostało uwzględnione przez Sąd Okręgowy w Warszawie.
- Ochrona konsumentów: Działania podejmowane przez Rzecznika Finansowego i sądy w celu zapewnienia przestrzegania praw konsumentów przez podmioty rynku finansowego.
