Masz pomysł na biznes, ale obawiasz się skomplikowanych formalności, kosztów i zobowiązań wobec ZUS? Wyobraź sobie, że możesz legalnie sprzedawać swoje produkty lub usługi, wystawiać rachunki i zarabiać pierwsze pieniądze, nie rejestrując firmy w CEIDG. W Polsce jest to możliwe dzięki instytucji działalności nierejestrowanej – idealnego „poligonu doświadczalnego” dla każdego aspirującego przedsiębiorcy.
Działalność nierejestrowana (DN), często nazywana „firmą na próbę”, to w pełni legalne rozwiązanie, które pozwala Ci przetestować swój pomysł na biznes w praktyce, zbudować bazę pierwszych klientów i sprawdzić rentowność przedsięwzięcia przy absolutnym minimum biurokracji. To furtka do świata przedsiębiorczości, która eliminuje największą barierę na starcie – stałe, miesięczne składki na ubezpieczenia społeczne.
W tym kompleksowym przewodniku wyjaśnimy krok po kroku, jak działają przepisy. Dowiesz się, jakie są limity przychodów, jakie warunki musisz spełnić, jakie masz obowiązki i jak płynnie przejść na „prawdziwą” firmę, gdy Twój biznes zacznie rosnąć.
Kluczowe informacje – Działalność nierejestrowana
- Działalność nierejestrowana pozwala legalnie zarabiać do 75% płacy minimalnej (w 2025 r. do 3469,50 zł, a od lipca do 3532,50 zł miesięcznie) bez rejestracji firmy i płacenia ZUS.
- Aby z niej skorzystać, nie mogłeś/aś prowadzić działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 5 lat, a Twoja aktywność nie może wymagać zezwoleń.
- Mimo braku rejestracji, masz obowiązek prowadzić ewidencję sprzedaży, wystawiać rachunki na żądanie, przestrzegać praw konsumenta i rozliczyć dochód w rocznym PIT-36.
Czym jest działalność nierejestrowana i jakie są jej podstawy prawne?
Działalność nierejestrowana to forma drobnej działalności zarobkowej osób fizycznych, która – ze względu na niski poziom przychodów – nie jest uznawana za działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów. Oznacza to, że aby ją prowadzić, nie musisz:
- Rejestrować się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
- Posiadać numerów NIP i REGON.
- Płacić składek na ubezpieczenia społeczne (ZUS) ani ubezpieczenie zdrowotne.
- Płacić comiesięcznych zaliczek na podatek dochodowy.
Podstawą prawną dla tej formy aktywności jest art. 5 Ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.
Jaki jest limit przychodów dla działalności nierejestrowanej w 2025 roku?
Najważniejszą zasadą działalności nierejestrowanej jest limit miesięcznego przychodu. Nie może on przekroczyć 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w danym roku.
W 2025 roku, ze względu na dwukrotną podwyżkę płacy minimalnej, limity te kształtują się następująco:
- Od 1 stycznia do 30 czerwca 2025 r.: 3469,50 zł (75% z 4626 zł brutto)
- Od 1 lipca do 31 grudnia 2025 r.: 3532,50 zł (75% z 4710 zł brutto)
Pamiętaj, że limit dotyczy przychodu należnego, a nie faktycznie otrzymanej zapłaty czy zysku. Oznacza to, że liczy się suma wartości wystawionych rachunków lub kwot, które powinieneś otrzymać za sprzedane towary/usługi w danym miesiącu, nawet jeśli klient zapłaci Ci w kolejnym.
Jakie warunki musisz spełnić, aby legalnie prowadzić działalność nierejestrowaną?
Aby móc legalnie korzystać z tej formy, musisz spełnić łącznie trzy warunki:
- Limit przychodów: Twój miesięczny przychód należny nie może przekroczyć ustawowego progu (opisanego powyżej).
- Brak działalności w przeszłości: W okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat) nie wykonywałeś/aś działalności gospodarczej.
- Działalność nieregulowana: Twoja działalność nie jest działalnością wymagającą specjalnych zezwoleń, koncesji ani licencji.
Nie możesz prowadzić działalności nierejestrowanej, jeśli chcesz np. sprzedawać alkohol, świadczyć usługi ochrony osób i mienia czy organizować imprezy turystyczne.
Jakie masz obowiązki, prowadząc „firmę na próbę”?
Brak rejestracji nie oznacza braku jakichkolwiek obowiązków. Oto kluczowe zasady, o których musisz pamiętać:
1. Prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży
Musisz prowadzić prosty rejestr sprzedaży, aby na bieżąco kontrolować, czy nie przekraczasz miesięcznego limitu przychodów. Może to być zwykły zeszyt lub arkusz kalkulacyjny. Ewidencja powinna zawierać co najmniej: liczbę porządkową, datę sprzedaży, wartość sprzedaży oraz sumę sprzedaży narastająco w danym miesiącu.
2. Wystawianie rachunków lub faktur
Na żądanie klienta masz obowiązek wystawić rachunek lub uproszczoną fakturę (bez VAT). Taki dokument powinien zawierać:
- Numer dokumentu
- Datę wystawienia
- Dane sprzedawcy i nabywcy
- Nazwę usługi/towaru
- Kwotę do zapłaty
3. Rozliczenie podatku dochodowego
Przychody z działalności nierejestrowanej podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych (skala podatkowa 12% / 32%). Rozliczasz je raz w roku, składając zeznanie PIT-36 do końca kwietnia kolejnego roku. Przychody te wykazujesz w rubryce „Inne źródła”. Co ważne, możesz odliczać koszty poniesione w celu uzyskania tego przychodu (np. zakup materiałów, koszty wysyłki).
4. Przestrzeganie praw konsumenta
W relacjach z klientami jesteś traktowany/a jak przedsiębiorca w rozumieniu Kodeksu cywilnego. Oznacza to, że konsumenci mają prawo do reklamacji, zwrotu towaru (przy sprzedaży na odległość) czy rękojmi na takich samych zasadach, jak przy zakupach w zarejestrowanej firmie.
Studium przypadku: Od pasji do pierwszych zarobków
Scenariusz 1: Anna, rękodzielniczka
Anna po godzinach tworzy biżuterię handmade. Postanawia sprzedawać swoje wyroby na lokalnych targach i przez media społecznościowe. Jej miesięczne przychody wahają się od 800 do 2500 zł. Anna prowadzi zeszyt, w którym notuje każdą sprzedaż. Na koniec roku sumuje przychody (np. 15 000 zł) i koszty zakupu materiałów (np. 4 000 zł), a dochód (11 000 zł) wpisuje do swojego rocznego PIT-36, który i tak składa z tytułu umowy o pracę. Dzięki działalności nierejestrowanej legalnie i bez ryzyka przekształciła swoje hobby w dodatkowe źródło dochodu.
Scenariusz 2: Piotr, student informatyki
Piotr oferuje usługi korepetycji z programowania oraz tworzy proste strony-wizytówki dla znajomych. Jego przychody to około 1500 zł miesięcznie. Działalność nierejestrowana pozwala mu legalnie wystawiać rachunki swoim klientom i budować portfolio, nie martwiąc się o ZUS, który byłby dla niego dużym obciążeniem. Gdy jego baza klientów się rozrośnie i przekroczy limit, zarejestruje firmę, mając już pewność, że jego usługi cieszą się popytem.
Co się stanie, gdy przekroczysz limit? Krok po kroku do rejestracji firmy
Jeśli w danym miesiącu Twój przychód należny przekroczy ustawowy limit (np. 3469,50 zł w maju 2025), Twoja działalność automatycznie staje się działalnością gospodarczą. Od tego momentu masz 7 dni na zarejestrowanie firmy w CEIDG.
Proces ten jest prosty i możesz go przejść całkowicie online. Szczegółowo opisałem go w przewodniku: Jak założyć firmę przez bank?
Sprawdź, czy musisz posiadać konto firmowe: Czy konto firmowe jest obowiązkowe? Przewodnik dla przedsiębiorcy
Po rejestracji firmy zaczną Cię obowiązywać wszystkie zasady dotyczące przedsiębiorców, w tym opłacanie składek ZUS (z możliwością skorzystania z ulg na start).
Podsumowanie: Czy działalność nierejestrowana jest dla Ciebie?
Działalność nierejestrowana to fantastyczne narzędzie, które demokratyzuje dostęp do przedsiębiorczości. To Twój osobisty inkubator, w którym możesz bez ryzyka finansowego i zbędnej biurokracji zweryfikować, czy Twój pomysł na biznes ma potencjał rynkowy. Pozwala legalnie zarabiać na swojej pasji, budować markę i zdobywać pierwszych klientów.
Pamiętaj jednak, że to rozwiązanie przejściowe. Gdy Twój biznes nabierze rozpędu i Twoje przychody przekroczą ustawowy limit, będzie to najlepszy sygnał, że nadszedł czas, aby zrobić kolejny krok i założyć w pełni zarejestrowaną działalność gospodarczą.
Gotowy/a na kolejny etap? Przeczytaj nasz kompleksowy poradnik o wyborze najkorzystniejszej formy opodatkowania dla nowej firmy!
Słownik kluczowych terminów
- Działalność nierejestrowana (DN): Forma drobnej działalności zarobkowej osób fizycznych, która ze względu na niski poziom przychodów nie jest uznawana za działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów.
- CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej): Publiczny rejestr polskich przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.
- ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych): Państwowa instytucja odpowiedzialna za zbieranie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne w Polsce.
- NIP (Numer Identyfikacji Podatkowej): Dziesięciocyfrowy kod identyfikacyjny, służący do celów podatkowych w Polsce.
- REGON (Rejestr Gospodarki Narodowej): Dziewięciocyfrowy numer statystyczny identyfikujący podmioty gospodarki narodowej w Polsce.
- Przychód należny: Suma wartości wystawionych rachunków lub kwot, które osoba powinna otrzymać za sprzedane towary/usługi w danym miesiącu, niezależnie od terminu zapłaty.
- PIT-36: Formularz zeznania podatkowego, składany przez osoby fizyczne, które osiągnęły dochody opodatkowane na zasadach ogólnych, w tym z działalności nierejestrowanej.
- Skala podatkowa: System opodatkowania dochodów, w którym wysokość stawki podatku zależy od poziomu osiągniętego dochodu (np. 12%, 32%).
- Kwota wolna od podatku: Część dochodu, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
- Kodeks cywilny: Podstawowy zbiór przepisów prawa regulujących stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i prawnymi w Polsce.
- Prawa konsumenta: Zespół uprawnień przysługujących konsumentom w relacjach z przedsiębiorcami, obejmujące m.in. prawo do reklamacji, zwrotu towaru (rękojmia).
- Rachunek/Uproszczona faktura: Dokument potwierdzający sprzedaż towaru lub wykonanie usługi, wystawiany na żądanie klienta w działalności nierejestrowanej, bez wymogów pełnej faktury VAT.
- Ewidencja sprzedaży: Prosty rejestr zawierający informacje o dokonanych transakcjach (data, wartość, suma narastająca), prowadzony w celu kontroli limitu przychodów w działalności nierejestrowanej.
- Działalność wymagająca zezwoleń/koncesji/licencji: Specyficzne rodzaje działalności, których prowadzenie jest obwarowane koniecznością uzyskania zgody odpowiedniego organu państwowego (np. sprzedaż alkoholu, usługi ochrony osób).
- Umowa o dzieło/Umowa zlecenie: Rodzaje umów cywilnoprawnych, na podstawie których można zlecać wykonanie określonych prac, również w ramach działalności nierejestrowanej.
- VAT (Podatek od Towarów i Usług): Podatek obrotowy, którego płatnikiem może stać się przedsiębiorca, również ten prowadzący działalność nierejestrowaną (na zasadzie dobrowolnej rejestracji).
- Ulgi na start: Preferencyjne warunki opłacania składek ZUS dla nowych przedsiębiorców, dostępne po zarejestrowaniu działalności gospodarczej.
Źródła i Bibliografia
- Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz.U. 2024 poz. 236).
- Serwis informacyjno-usługowy dla przedsiębiorcy,
biznes.gov.pl, „Działalność nierejestrowana„. - Poradnik Przedsiębiorcy, „Działalność nierejestrowana – wady i zalety„.
- iFirma.pl, „Działalność nierejestrowa – jak ją prowadzić?„.
Najczęściej zadawane pytania – Działalność nierejestrowana
Do 4200 zł (3000 zł zwrotu części transakcji za paliwo + do 1200 zł na start) + 400 zł punkty Bezcenne Chwile
Do 3000 zł przelewem na konto w promocji
- POLECANE
Do 3600 zł przelewem na konto za przelewy do ZUS, zwrot za paliwo i terminal płatniczy + 2 lata bez opłat w promocji
Do 3600 zł przelewem na konto w promocji
- POLECANE
Do 3600 zł w gotówce na konto w promocji
- POLECANE
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i edukacyjny i nie stanowi porady prawnej. Autor nie jest licencjonowanym prawnikiem ani specjalistą ds. prawa. Informacje zawarte w artykule są oparte na ogólnej wiedzy i doświadczeniach autora i nie powinny być traktowane jako rekomendacje prawne.
Decyzje prawne podejmowane na podstawie informacji zawartych w artykule są podejmowane na własne ryzyko czytelnika. Autor nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje wynikające z zastosowania się do tych porad. Przed podjęciem jakichkolwiek decyzji prawnych zaleca się skonsultowanie się z licencjonowanym prawnikiem lub innym odpowiednio wykwalifikowanym specjalistą.
Prawo jest skomplikowane i często się zmienia, dlatego ważne jest, aby uzyskać aktualne i profesjonalne porady dostosowane do indywidualnej sytuacji prawnej. Wszelkie informacje zawarte w artykule mogą nie być odpowiednie dla wszystkich czytelników i nie zastępują profesjonalnej konsultacji prawnej.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i edukacyjny i nie stanowi porady podatkowej. Autor nie jest licencjonowanym doradcą podatkowym ani specjalistą ds. podatkowych. Informacje zawarte w artykule są oparte na ogólnej wiedzy i doświadczeniach autora i nie powinny być traktowane jako rekomendacje podatkowe.
Decyzje podatkowe podejmowane na podstawie informacji zawartych w artykule są podejmowane na własne ryzyko czytelnika. Autor oraz wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje finansowe wynikające z zastosowania się do tych porad. Przed podjęciem jakichkolwiek decyzji podatkowych zaleca się skonsultowanie się z licencjonowanym doradcą podatkowym lub innym odpowiednio wykwalifikowanym specjalistą.
Prawo podatkowe jest skomplikowane i często się zmienia, dlatego ważne jest, aby uzyskać aktualne i profesjonalne porady dostosowane do indywidualnej sytuacji podatkowej.
Wszelkie informacje zawarte w artykule mogą nie być odpowiednie dla wszystkich czytelników i nie zastępują profesjonalnej konsultacji podatkowej.
Niniejszy artykuł został stworzony na podstawie dostępnych źródeł, według stanu na dzień publikacji. Podane informacje nie mogą być traktowane jako doradztwo podatkowe w rozumieniu art. 2.1. ustawy o doradztwie podatkowym. Jeśli chcesz uzyskać wiążącą opinię musisz wystąpić o indywidualną interpretację podatkową lub skontaktować się z doradcą podatkowym.
Warunki nie będą gorsze (a często lepsze) niż te, które użytkownik uzyskałby bezpośrednio. Dzięki temu wynagrodzeniu będzie możliwe pokrycie kosztów utrzymania działalności bloga.
