Decyzja Rady Polityki Pieniężnej dotycząca stóp procentowych – kwiecień 2025

W dniach 1-2 kwietnia 2025 r. odbyło się posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej (RPP), na którym podjęto decyzję o utrzymaniu stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego (NBP) na dotychczasowym poziomie. Decyzja ta, choć przewidywalna w świetle bieżących danych makroekonomicznych, zyskała dodatkowy wymiar poprzez towarzyszący jej komunikat oraz późniejsze wystąpienie Prezesa NBP, które sygnalizują potencjalną zmianę w przyszłym nastawieniu Rady. Niniejszy artykuł przedstawia szczegółową analizę tej decyzji w kontekście aktualnej sytuacji gospodarczej w Polsce i na świecie, opierając się na oficjalnych komunikatach RPP oraz relacji z konferencji prasowej Prezesa NBP.

Utrzymanie poziomu stóp procentowych bez zmian – szczegóły decyzji RPP w sprawie stóp procentowych z kwietnia 2025 roku

Rada Polityki Pieniężnej postanowiła o utrzymaniu następujących stóp procentowych NBP bez zmian:

• Stopa referencyjna: 5,75%
• Stopa lombardowa: 6,25%
• Stopa depozytowa: 5,25%
• Stopa redyskontowa weksli: 5,80%
• Stopa dyskontowa weksli: 5,85%

Decyzja ta odzwierciedla ocenę Rady, iż obecny poziom stóp procentowych NBP przyczynia się do realizacji celu inflacyjnego w średnim okresie. Niemniej jednak, zarówno treść komunikatu po posiedzeniu, jak i wypowiedzi Prezesa NBP, wskazują na ewoluujące spojrzenie na trajektorię inflacji i aktywności gospodarczej.

Uzasadnienie Decyzji Rady Polityki Pieniężnej w świetle danych makroekonomicznych

Uzasadniając swoją decyzję, RPP odniosła się do szeregu czynników makroekonomicznych, zarówno krajowych, jak i globalnych.

• Polska gospodarka: Dostępne dane sugerują, że dynamika aktywności gospodarczej w I kwartale 2025 r. była prawdopodobnie niższa od wcześniejszych oczekiwań i zbliżona do poziomu odnotowanego w IV kwartale ubiegłego roku. W lutym 2025 r. zanotowano ujemne roczne dynamiki sprzedaży detalicznej i produkcji przemysłowej, a dynamika produkcji budowlano-montażowej uległa obniżeniu. Mimo utrzymującego się niskiego bezrobocia i wysokiej liczby pracujących, zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw było niższe niż rok wcześniej, a dynamika płac, choć nadal wysoka, wykazywała oznaki spowolnienia w sektorze przedsiębiorstw.
• Inflacja: Roczny wskaźnik inflacji CPI w I kwartale 2025 r. okazał się niższy od oczekiwań, osiągając poziom 4,9%. Na podwyższony poziom inflacji wpłynęły głównie administrowane podwyżki cen energii i gazu, a także wzrost cen żywności i napojów bezalkoholowych. Jednocześnie, szacuje się, że inflacja po wyłączeniu cen energii i żywności uległa obniżeniu. RPP oczekuje, że w najbliższych miesiącach inflacja utrzyma się powyżej celu NBP (2,5% +/- 1 punkt procentowy), m.in. ze względu na efekty wcześniejszego wzrostu cen energii, podwyżki akcyzy i cen usług administrowanych. Niemniej jednak, napływające dane GUS sugerują, że inflacja w kolejnych kwartałach może być niższa od wcześniej prognozowanej.
• Czynniki zewnętrzne: W strefie euro roczna dynamika PKB w I kwartale 2025 r. była prawdopodobnie zbliżona do poprzedniego kwartału, a inflacja nieznacznie się obniżyła, kształtując się w pobliżu celu inflacyjnego Europejskiego Banku Centralnego (EBC), choć inflacja bazowa pozostaje podwyższona. W Stanach Zjednoczonych pojawiły się sygnały pewnego osłabienia koniunktury, a inflacja utrzymuje się nieco powyżej celu Rezerwy Federalnej. Perspektywy globalnej aktywności i inflacji obarczone są niepewnością, w tym w związku ze zmianami polityki handlowej.

Gołębie sygnały w komunikacie i wystąpieniu Prezesa NBP

Pomimo utrzymania stóp procentowych, zarówno komunikat RPP, jak i konferencja prasowa Prezesa NBP, zawierały istotne sygnały wskazujące na potencjalną zmianę nastawienia Rady w przyszłości. Prezes NBP otwarcie mówił o zmianie stanowiska większości Rady na bardziej „gołębie”, co oznacza oczekiwanie na moment, w którym dane pozwolą na obniżenie stóp procentowych.

Kluczowym czynnikiem wpływającym na tę zmianę percepcji są niższe od oczekiwań dane GUS dotyczące inflacji w pierwszych miesiącach 2025 r., a także obniżenie się inflacji bazowej. Zrewidowane prognozy inflacji, przedstawione przez Prezesa NBP, wskazują na niższą ścieżkę inflacji w kolejnych kwartałach, choć nadal powyżej celu NBP. Dodatkowo, odnotowano spowolnienie tempa wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, co jest istotnym czynnikiem dezinflacyjnym.

Prezes NBP wyraźnie zasugerował, że w najbliższym czasie może pojawić się przestrzeń do dostosowania polityki pieniężnej, co interpretować należy jako możliwość obniżenia stóp procentowych. Zaznaczył, że decyzja ta będzie uzależniona od potwierdzenia obecnych pozytywnych trendów w kolejnych napływających danych makroekonomicznych. Nie wykluczył możliwości podjęcia takiej decyzji już w maju, a także przed lipcową projekcją NBP.

Odnosząc się do skali potencjalnego pierwszego obniżenia stóp, Prezes NBP wyraził osobistą preferencję dla działania stopniowego i ostrożnego, sugerując możliwość obniżki o 0,25 punktu procentowego w przypadku niejednoznacznych sygnałów. Jednakże, przy jednoznacznych pozytywnych danych i braku negatywnych sygnałów (np. w kwestii cen energii), nie wykluczył bardziej zdecydowanego kroku, rzędu 0,5 punktu procentowego. Podkreślił przy tym, że na obecnym etapie nie widzi przestrzeni na cykl obniżek, a raczej na jednorazowe dostosowanie.

Wnioski i perspektywy na kolejne posiedzenia RPP – czy czeka nas obniżka stóp procentowych?

Decyzja RPP o utrzymaniu stóp procentowych w kwietniu 2025 r. była zgodna z oczekiwaniami, jednak towarzyszące jej komunikaty wskazują na istotną zmianę w ocenie perspektyw inflacji i gospodarki. Niższe od prognoz dane inflacyjne oraz oznaki spowolnienia dynamiki płac otwierają dyskusję na temat możliwości rozpoczęcia cyklu łagodzenia polityki pieniężnej w najbliższych miesiącach.

Kluczowe dla przyszłych decyzji RPP będą napływające dane makroekonomiczne, w szczególności dotyczące inflacji, rynku pracy oraz aktywności gospodarczej. Istotną rolę odegrają również czynniki zewnętrzne oraz polityka fiskalna rządu. W świetle gołębich sygnałów wysłanych przez Prezesa NBP, eksperci i uczestnicy rynków finansowych z uwagą będą śledzić kolejne publikacje danych oraz komunikaty Rady, oczekując na potwierdzenie możliwości pierwszej obniżki stóp procentowych w 2025 roku.

Szczegółowa Oś Czasu Wydarzeń:

• IV kwartał 2024 r.:
  • Roczna dynamika PKB w strefie euro przyspieszyła (nieznacznie ujemna w Niemczech).
  • Roczne tempo wzrostu aktywności gospodarczej w Stanach Zjednoczonych było zbliżone do wieloletniej średniej.
  • W Polsce wzrost PKB przyspieszył do 3,2% r/r (wobec 2,7% r/r w III kw.). Był wyższy niż w listopadowej projekcji NBP.
  • Wyraźnie przyspieszyła konsumpcja w Polsce (do 3,5% r/r z 0,3% r/r).
  • Wzrosła dynamika inwestycji w Polsce (do 1,3% r/r z 0,1% r/r).
  • Popyt krajowy w Polsce wzrósł o 4,8% r/r.
  • Roczna dynamika nominalnych płac w gospodarce Polski była wysoka (12,4%), co wskazywało na utrzymywanie się presji płacowej.
  • Inflacja CPI w Polsce silnie wzrosła i około dwukrotnie przekraczała cel inflacyjny NBP (w II kw. 2024 r. wynosiła 2,5%).
  • Inflacja bazowa w Polsce była podwyższona, a roczna dynamika cen usług przekraczała 6%.
• Styczeń 2025 r.:
  • Rezerwa Federalna w Stanach Zjednoczonych utrzymała stopy procentowe na niezmienionym poziomie.
  • Dane z Polski sygnalizowały kontynuację ożywienia popytu.
  • Sprzedaż detaliczna w Polsce wzrosła realnie o 4,8% r/r.
  • Wzrosła produkcja budowlano-montażowa w Polsce.
  • Roczna dynamika produkcji przemysłowej w Polsce była ujemna.
  • Dane z sektora przedsiębiorstw w Polsce sugerowały spowolnienie dynamiki wynagrodzeń.
  • Podwyższenie taryf na dystrybucję gazu ziemnego w Polsce.
• Luty 2025 r.:
  • Ujemne roczne dynamiki sprzedaży detalicznej i produkcji przemysłowej w Polsce.
  • Obniżyła się dynamika produkcji budowlano-montażowej w Polsce.
  • Zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w Polsce było niższe niż rok wcześniej.
  • Dynamika płac w przedsiębiorstwach w Polsce obniżyła się trzeci miesiąc z rzędu, wynosząc 7,9%.
  • Indeks PMI w Polsce po raz pierwszy od niemal trzech lat przekroczył 50 punktów.
• Marzec 2025 r.:
  • EBC obniżył stopy procentowe.
  • Szybki szacunek GUS wykazał, że roczny wskaźnik inflacji CPI w I kw. 2025 r. był niższy od oczekiwań i wyniósł 4,9%.
  • Rada Polityki Pieniężnej podjęła decyzję o utrzymaniu stóp procentowych NBP na niezmienionym poziomie (posiedzenie 12 marca).
  • NBP opublikował marcową projekcję, która zakładała przyspieszenie wzrostu PKB w Polsce do 3,7% w 2025 r. i inflację w pobliżu 5% w I połowie roku.
• Kwiecień 2025 r.:
  • Posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej w dniach 1-2 kwietnia.
  • Rada Polityki Pieniężnej podjęła decyzję o utrzymaniu stóp procentowych NBP na niezmienionym poziomie.
  • NBP zaprezentował nową projekcję inflacji, która była niższa od marcowej, przewidując 4,2% inflacji na koniec roku.
  • Prezes NBP zasygnalizował możliwość pojawienia się przestrzeni do dostosowania polityki pieniężnej (obniżenia stóp procentowych) w najbliższym czasie, w zależności od napływających danych.
• Lipiec 2025 r. (Przewidywane):
  • Planowane przywrócenie tzw. opłaty mocowej, oddziałujące w kierunku wyższych cen prądu w Polsce.
  • Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, dalszy wzrost regulowanych cen energii w Polsce.
  • Wygaśnięcie mechanizmu ceny maksymalnej na energię elektryczną z końcem III kwartału w Polsce, co przy obowiązujących taryfach przełoży się na ponowny wzrost inflacji CPI w IV kw. 2025 r. (scenariusz bazowy NBP).
• 2027 r. (Wzmianka):
  • Planowane nałożenie opłaty na emisję dwutlenku węgla związaną z ogrzewaniem budynków oraz transportem drogowym w ramach systemu ETS2, co może podwyższyć inflację.

Słownik kluczowych pojęć

• Stopa referencyjna: Podstawowa stopa procentowa NBP, wyznacza cenę, po jakiej bank centralny udziela kredytów bankom komercyjnym.
• Stopa lombardowa: Określa koszt krótkoterminowego kredytu pod zastaw papierów wartościowych, udzielanego bankom komercyjnym przez NBP.
• Stopa depozytowa: Określa oprocentowanie jednodniowych depozytów składanych przez banki komercyjne w NBP.
• Stopa redyskontowa weksli: Stopa, po jakiej NBP skupuje weksle od banków komercyjnych.
• Stopa dyskontowa weksli: Służy do obliczania ceny, po jakiej banki komercyjne sprzedają weksle NBP.
• Inflacja CPI (Consumer Price Index): Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych, mierzący zmiany poziomu cen z punktu widzenia przeciętnego konsumenta.
• Inflacja bazowa: Wskaźnik inflacji nieuwzględniający cen żywności i energii, które charakteryzują się dużą zmiennością. Lepiej odzwierciedla trwałe tendencje inflacyjne.
• Polityka pieniężna: Działania banku centralnego mające na celu kontrolę podaży pieniądza i warunków kredytowych w gospodarce, w celu utrzymania stabilności cen i wspierania wzrostu gospodarczego.
• Gołębia polityka pieniężna: Nastawienie banku centralnego skłaniające się ku utrzymaniu niskich stóp procentowych lub ich obniżaniu, aby pobudzić wzrost gospodarczy, często kosztem wyższej inflacji.
• Jastrzębia polityka pieniężna: Nastawienie banku centralnego skłaniające się ku podnoszeniu stóp procentowych, aby zdusić inflację, często kosztem niższego wzrostu gospodarczego.
• Dezinflacja: Proces spowalniania tempa wzrostu cen, czyli obniżania się inflacji.
• Polityka fiskalna: Polityka rządu dotycząca wydatków i podatków, mająca wpływ na popyt i podaż w gospodarce.
• Deficyt budżetowy: Sytuacja, w której wydatki rządu przewyższają jego dochody.

Najczęściej zadawane pytania – Decyzja Rady Polityki Pieniężnej